Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 58. Sayı (Mayıs 2013)

60 Su ve Çevre Teknolojileri • Mayıs 2013 Makale 3.1.4 MEM-TEK Proses Laboratuvarları Üretilen membranlar modül haline getirildikten sonra bu laboratuvarda pilot ve lab ölçekli olarak denenebil- mektedir. Bu laboratuvar dahilinde pilot ve lab ölçekli MBR, pilot ve lab ölçekli NF ve RO sistemleri, pilot ve lab ölçekli çapraz akışlı MF/UF sistem- leri ile dik akışlı membran karakteri- zasyon sistemleri mevcuttur. 3.2. MEM-TEK’te Gerçekleştirilen Çalışmalar Hollow fiber membranların üre- timi ülkemizde ilk defa MEM-TEK tarafından gerçekleştirilmiştir (Şekil 9). PES, PVDF ve PSf gibi farklı poli- merlerin kullanıldığı bu proseste, evsel ve endüstriyel amaçlı kullanı- labilecek ultrafiltrasyon ve mikrofilt- rasyon düzeyinde membranlar üre- tilmektedir. Düz plaka ölçekli membranların ülkemizdeki pilot ölçekli üretimi de ilk kez MEM-TEK tarafından gerçek- leştirilmiştir (Şekil 10). PES, PAN ve PSf membranlarının optimizasyonları gerçekleştirilmiştir. MF ve UF memb- ranları için üretim reçeteleri oluştu- rulmuştur. Türkiye’nin ilk spiral sargılı memb- ran modülleri yine MEM-TEK bünye- sinde üretilmiştir. Tezgah altı sistem- lerde kullanılabilecek büyüklükteki modüllerin üretimi gerçekleştirilmiş- tir. 50 cm ve 1 m genişliğinde spiral sargılı modüllerin üretilmesi için de çalışmalar devam etmektedir. Ayrıca hollow fiber membranlar kullanılarak çapraz akışlı modül üretimleri gerçek- leştirilmiştir. Farklı büyüklük ve yüzey alanlarında çapraz akışlı modüller üre- tilebilmektedir (Şekil 11). Bu genel üretim çalışmaları harici spesifik konularda da Ar-Ge çalışma- ları gerçekleştirilmektedir. Memb- ranlarda biyokirlenmenin engellene- bilmesi maksadıyla çeşitli çalışmalar yürütülmüştür. Düz plaka memb- ranlarda gümüş, selenyum, bakır nanopartikülleri ile enzim immobili- zasyonu kullanılarak biyokirlenmeye karşı direnç artırımı araştırılmaktadır. Bu çalışmaların sonuçları uluslara- rası bilimsel dergilerde yer almıştır. Gümüş nanopartikül içeren hollow fiber membranlar ile ilgili çalışma da gerçekleştirilmiştir. Hollow fiber membranlar ile yapılan bir diğer çalış- mada da karbon nanotüpleri kulla- nılarak nanokompozit membranlar üretilmiştir. Elde edilen sonuçlarda mekanik ve tıkanma direnci bakımın- dan membranların performansları artırılmıştır. Aynı zamanda nanofiber membranların üretimi ile alakalı yeni- likçi bir teknikle üretim çalışmaları tamamlanmıştır. Simültane olarak 2 polimerin proses edilmesi ile oluş- turulmuş nanofiber membranların su ve atıksu kullanımına uygunluğu araştırılmıştır. 3.2.1. Membran Otopsisi MEM-TEK’in özel ve kamu kurum- larına sunduğu analiz, arıtılabilirlik gibi hizmetlerin yanında membran otopsisi de bulunmaktadır. Ülke- mizde membran otopsisi hizmeti ilk defa MEM-TEK tarafından verilmeye başlanmıştır. Membran otopsisi ile tıkanmış, kimyasal bileşeni bozulmuş, fiziksel hasara uğramış ve filtrasyon görevini iyi bir şekilde yerine geti- remeyen, ömrünü tamamlamış bir membran alınıp, problemleri yaratan Şekil 10. MEM-TEK’te üretilmiş PES membranın yüzey görüntüsü Şekil 9. MEM-TEK’te üretilmiş PES hollow fiber membranların SEM görüntüleri Şekil 11. MEM-TEK’te üretilmiş modüllere örnekler