Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 57. Sayı (Nisan 2013)

34 Su ve Çevre Teknolojileri • Nisan 2013 Teknik & Çözüm maları gerekmektedir. Ortam sıcak- lığının bu limitin üstünde olması halinde, kurulum yerini ayırmak ve sıcaklığı belirtilen değerin altında tutan bir havalandırma/klima sistemi kurmak gereklidir. Dolayısıyla anah- tarlama panosunun iç sıcaklığının 55°C’lik ortam sıcaklığı değerini aşma- dığını her zaman için kontrol etmek gerekmektedir. Pano içi ekipmanlar ve bileşenler tarafından yayılan yüksek güç kayıp- ları nedeniyle sıcaklık kontrolünün mümkün olmaması durumunda panonun bir aşırı ısınma kontrol sis- temi ile donatılması gerekmektedir. Ek olarak panoya, harici bileşenler tarafından veya temas yoluyla ısı ileti- minin olup olmadığı denetlenmelidir. Harici tip pano kurulumu Güneş ışınlarının yol açabileceği zararlı etkilerden korunabilmeleri açısından elektrik panoları açık mekânlarda kurulmaları halinde doğ- rudan güneş ışığı altında kalmayacak şekilde tesis edilmelidir. Güneş ışığının panolarda önemli ölçüde aşırı ısınmaya yol açabileceği durumlarda bileşenlerin ve ekipman- ların da mutlaka buna göre seçilmesi gerekmektedir (pano içi ekipmanlar kapalı konumda olsalar dahi doğru- dan güneş ışığı altında kaldıklarında kayda değer aşırı ısınmaya maruz kalabilirler). Elektrik panosunu korumak için panonun üzerine hava sirkülâsyonunu önlemeyecek şekilde paravan gibi doğrudan güneş ışığına karşı koru- yucu teçhizatlar yerleştirilmelidir. Ayrıca panolar, kendileri zaten aşırı ısınmayla karşı karşıya kalmış bile- şenlerle temas edecek şekilde kurul- mamalıdır. Dolayısıyla anahtarlama panosunun iç sıcaklığının 55°C’lik ortam sıcaklığı değerini aşmadığını her zaman için kontrol etmek gerek- mektedir. Pano içi ekipmanlar ve bile- şenler tarafından yayılan yüksek güç kayıpları nedeniyle sıcaklık kontrolü- nün mümkün olmaması durumunda panonun bir aşırı ısınma kontrol sis- temi ile donatılması gerekmektedir. Elektrik panolarında oluşan aşırı ısınma durumlarının değerlendirilmesi Panolardaki aşırı iç ısınmanın hesaplanması Standartça (IEC EN 61439-1) belirtilen göstergelere göre yapılmalıdır: Bu değerlendirme hem harici çevre koşulları hem de iç bile- şenler tarafından yayılan ek ısıyı dik- kate almalıdır. Standart, elektrik panosunun farklı parçaları için değişik ısı limitleri belir- lemekte ve ilgili değerlendirme de panonun farklı alanları için maksi- mum iç sıcaklığı belirlemektedir. Buna ek olarak, ısının ağırlıklı biçimde dağıtım elemanları ve manevra cihazları üzerinde yoğun- laşması nedeniyle Standart tarafından elle kontrol cihazları ve harici olarak erişebilen kapaklar için dahi maksi- mum aşırı ısınma seviyeleri belirlen- miştir. Hesaplamanın elektrik panosunun iç sıcaklığının 55°C’nin üstünde oldu- ğunu gösterdiği durumlarda cihazın güvenilirliği (dâhili cihazların güveni- lirliği) zaman içerisinde ciddi anlamda tehlikeye düşebilecek olup, dolayı- sıyla da sıcaklığı belirlenen limitler dâhilinde tutacak çözümlerin hayata geçirilmesi gerekmektedir. Elektrik panolarının iç kısmındaki aşırı ısınmanın düşürülmesi: İlk adım olarak ısı dağılımının daha iyi olması için daha büyük bir pano- nun kullanılıp kullanılamayacağının kontrolünün yapılması gerekmek- tedir. (daha büyük pano kullanmak demek daha yüksek oranlarda ısı değişimi gerçekleştirmek demektir). Aynı zamanda daha az ısı yayılımına sahip iç ekipmanların kullanılabilir olup olmadığının kontrol edilmesi de tavsiye edilmektedir (geçici olsalar dahi aşırı akımlar ısı yayılımının baş- lıca sebebidir). Tüm yukarıdakilerin yapılmasına rağmen sıcaklığın halen 55°C’nin üstünde olması durumunda pano- nun iç sıcaklığını kısıtlayacak birçok ısı kontrol sistemi bulunmaktadır. Fanlı havalandırma ve soğutma sistemleri, elektrik panosunun iç sıcaklığını düşürmek için kullanılan en basit çözümlerin başında gelmek- tedir. Soğutma fan ile havalandırma yoluyla yapılmaktadır: Sistemde bir fan ve buna ait bir filtre ile giriş ve çıkış ızgaraları bulunmaktadır. Kabinin alt tarafında kurulu fan ortamdaki havayı filtreleyerek dışarı atarken, sıcak hava da tepe kısımda bulunan ızgara yor- damıyla bertaraf edilmektedir. Bu sayede sağlanan hava sirkülâsyonu etkin bir ısı dağıtımı sağlamaktadır. Ek olarak havalandırmanın yol açtığı basınç, olası delik veya çatlak- lardan filtrelenmemiş havanın giri- şini de engellemektedir. Panonun üst kısmına yerleştirilen bir termos- tat sayesinde fan gücü kontrol edi- lebilir. Bu gibi sistemlerin ve doğru ızgaraların kullanılması yoluyla IP54’e kadar koruma derecesi sağlanabilir. Bu sistem ile elektrik panosunun iç sıcaklığı oda sıcaklığından daha az olmamalıdır. Oda sıcaklığının, elektrik panosu- nun iç kısmındaki ısının fanlı hava- landırma sistemi kullanılarak yönetil- mesinin imkânsız hale getirecek bir değere ulaşması halinde, bir klima sistemi uygulanmalıdır. Elektrik panolarında iklimlendirme sistemleri ile aşırı ısınma kontrolü