Stern Difüzyon Çözelti Tabakası Tabakası kısmı G) Kimyasal bağlı su 0 0°0)© 0 ©©0© 0 ©0+ 0 0 G) @ G) sürfaktan olarak CTAB (cetyl trimethyl ammonium bromide), anyonik sürfaktan olarak IABSA (linear alkylbenzene sulfonic acid) kullanılmıştır. Bu amaçla ham çamur ve sürfaktan ilave edilmiş çamur örneklerinde kapiler emme süresi(KES),özgül filtre direnci (ÖFD), çamur çökebilirlik performansı ve çamur i.ist fazında bulanıklık parametreleri analizlenmiştir. Bulanıklık değeri, jar testi uygulanan çamur numuneleri (b) Kapilersu G) Flok suyu @serbest su -------------------+--.:~:ia.l:ukcılılLçökelme süresinde sonra Şekil 1. Çamur su dağılımı ve susuzlaştırma metotları (Zhou ve ark., 2001) suyun giderilmesinde etkilidir. Diğer su türlerinin etkili olarak giderilebilmesi amacı ile çamur susuzlaştırma işlemlerinden önce çamur şartlandırma işlemi uygulanır. Çamur şartlandırma, su içinde bulunan koloidal veya partikül haldeki askıda katı maddelerin i.isti.inde, fiziksel ve kimyasal kuvvetlerin etkisiyle oluşan elektriksel yükleri nötralize etmek veya kararsız hale getirmek demektir. Şartlandırma işlemi sırasında ki.içi.ik ve şekilsiz partiküller daha bi.iyi.ik ve parçalanması daha zor parçalar haline dönüştürülür. Bu şekilde sulu çamurdaki katı-sıvı faz ayrımı kolaylaşır (Filibeli, 2002). Çamur susuzlaştırma verimini artırmak için çamura uygulanan şartlandırma yöntemleri arasında; kimyasal şartlandırma, ısıl işlem, dondurma ve elutasyon sayılabilir. Kimyasal şartlandırma yöntemi, en yaygın şartlandırma yöntemi olarak kullanılan bir işlemdir. Kimyasal şartlandırma işlemi için çamura inorganik ve organik kimyasal ilavesi yapılır. Çamur şartlandırma verimi, kimyasal dozuna ve çamurun özelliklerine bağlıdır (Tuan ve ark., 2012). Kimyasal şartlandırma işlemi için çoğunlukla inorganik kimyasal maddeler (ali.im, demir gibi çeşitli metal tuzları ve kireç vb.) ile organik sentetik polimer (aniyonik, katyonik ve noniyonik vb.) kullanılmaktadır (Filibeli, 2002). Bu çalışmada, şartlandırıcı olarak deterjan sanayinde başta olmak i.izerebirçok endüstride kullanım alanı 160 SuveÇevreTeknolojileri• Şubat 2013 bulan anyonik ve katyonik sürfektanlar üzerinde yapılmış deneysel sonuçlar sunulmuştur. Si.irfaktanlar (yüzey aktif maddeler) antropojenik organik bileşenlerin en önemli sınıfıdır ve evsel ve endüstriyel i.iri.inlerin temizlenmesinde kullanılır. Si.irfektanların molekülleri hidrofilik baş ve hidrofobik kuyruktan oluşmak üzere çift yapılıdır (Şekil 2). Bu çift yapısı sayesinde,sürfaktanlararayüzeylerdeki hava, yağlı mateıyal ve parçacık içeren sulu sistemlerde yoğunlaşma eğiliminde olurlar. Evselve endüstriyel temizlemede başvurulan sürfektanlar anyonik, katyonik ve noniyonik olmak üzere i.iç ana grupta sınıflandırılırlar (Chitikela, 1996). Hidrolik baş kısım ~ Hldrofoblk kuyruk Şekil 2. Basit sürfektan yapısı MATERYAL-METOT Bolu AATyoğunlaştırma ünitesinden alınan çamur, si.irfaktan kullanılarak şartlandırılma işlemine tabi tutulmuştur. % 0,95 KM ve % 32 UKM içeriğine sahip çamur örneklerine farklı dozlarda sürfaktan uygulanmıştır. Ham çamur özelliklerinin belirlenmesinin ardından çamur örnekleri farklı dozlardaanyonik ve katyonik sürfektan ile klasik jar testi metodu kullanılarak şartlandırılmış ve şartlandırma işleminin ardından çamur örneklerinin su verme özellikleri belirlenmiştir. Deneysel çalışmada katyonik i.ist sularında ölçi.ilmi.işti.ir. Çalışmada çamur numunelerine ilave edilecek CTABkonsantrasyonu, DiN 38409H20 metoduna eşdeğer şekilde ve IABSA konsantrasyonu ise Standart Metot 5540 C eşdeğer şekilde çözeltide MBAS (Methylene Blue Active Substances) belirlenmesine yönelik spektrofotometrik olarak yapılmıştır (APHA,2005). Ham çamur ve şartlandırılmış çamur numunelerinin KES analizi ise Triton A 304 M cihazı ile gerçekleştirilmiştir. Deneysel çalışmalar iki tekrarlı şekilde yapılarak parametreler arasındaki ilişki, sonuçlar bölümünde verilmiştir. SONUÇIAR Sürfaktanların KES ve ÖFD Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi 6 mg CTAB/kg çamur ilavesi yapılan çamur numunelerinde KES değerinin 13,25 sn'den 6,8 sn'ye düştüğü, IABSA ilave edilen numunelerde ise 6 mg IABSA/kg çamur ilavesinde en düşük 8,8 sn olduğu belirlenmiştir. Çalışmada en düşük KES değeri 6 mg S/kg Ç (ıng surfaktan/kg çamur) dozlanınasında gözlenmiş, çamura daha yüksek değerlerde surfaktan ilavesi yapıldığında önemli derecede artış olmadığı belirlenmiştir. ÖFD değerinin ise 12 mg S/kg Ç dozlaması yapıldığında düştüğü gözlenmiştir (Şekil 2). Ham çamur pH değeri 6,85 olarak belirlenmiştir. Her iki si.irfaktan ilavesinde için çamurda pH değerinin, ilave edilen IABSA miktarına bağlı olarak çamurun pH değerinde dikkate değer azalma veya artmaya neden olmadığı ilavelerde çamurun pH değerinin 6,85 ile 7,33 aralığında olacak şekilde sür-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=