çevreye duyarlı kaynaklar ve teknoloji ise atıklar, atık sular ve çözücü madde emisyonlarıyla çevreye zarar veriyorlar. Yapısına ve kullanımına göre cilalar (çözücü madde içeren), su bazlı cilalar, toz cilalar, boyalar, yağlı boyalar, baskı boyaları, vernikler (bundan böyle sadece cila olarak anılacaktır) arasında ayrım yapılır. Boyaların/Cilaların içeriğinde bulunan başlıca maddeler şunlardır: • Pigmentler: Titandioksit, Çinkooksit, Çinko kromat, Çinko sülfit, Demiroksit, Kromoksit, Nikel-/ Kromtitansarı, Bikromat/-molibdat, kurşunoksit, Baryumsülfat, tunç tozu, Magnezyum ve Alüminyumsilikat gibi inorganik olanlar ve Phthalocyanine gibi organik olanlar. • Boya maddeleri, Dolgu maddeleri (örneğin Kaolin, Talk, Doğal Alüminyum, Feldspar) ve Efekt maddeleri (örneğin Alüminyum tablacıkları, Pırıltı). • Bağlayıcı maddeler: Organik reçineler, mesela doğal ağaç reçineleri veya Alkil-veyaAkrilat reçineleri gibi anorganik olanlar. • Çözücü maddeler: Su bazlı cilalardaki su veya aromatik ve alifatik hidrokarbonlar gibi organik çözücüler, Alkoller, Ketonlar, Esterler, Glikoller, Glikol ererler ve Sitroller. Baskı boyalarında keten yağları, soya yağları veya kolza yağı ile mineral yağlar. • Katkı maddeleri: Akışkanlık, elektrostatik tutum, parlaklık/matlık, kuruma hızı, sıyrıklara yırtılmalara ve darbelere karşı dayanıklılık, elastikiyet, ayrıca mantarlara/bakterilere, stabilizatörlere ve UV absorbanlarını elde etmek için değişik kimyasallar. Boya üretimi Kaynak: P.A. Jansen GmbH u. Co., KG; Ahrweiler, Almanya; www.jansen.de 2.2. Boya Üretim Yöntemleri Aslında cila üretimi, hammaddeler sadece yoğun olarak karıştırıldıkları için kimyasal değil, fiziksel bir işlemdir. Cilayı oluşturan maddelerin karışması ve bağlanması üst yüzey fiziğinin karmaşık bir işlemdir. Her bir cila için içeriğindeki maddelerin türüne ve miktarına, hazırlanma şekline ve kullanılan cihazlara göre bir tarif vardır. Burada sadece dozajlar değil, aynı zamanda ısı, hammaddelerin ilave ediliş sırası ve işlem süresi de dikkate alınmalıdır. Cila kesintili olarak üretilir; yani her bir cila yüklemesi her bir renk için partiler halinde üretilir. Kaplama maddelerinin üretim prosesleri şu şekilde ayrılırlar: • Organik veya su bazlı çözücü maddeleri esas alarak sıvı cila üretimi (su bazlı cila) • Toz cilaların üretimi (Kaplama tozu). Cila karıştırma ve çalkalama işlemi Kaynak: /ngenieur-Büro Quade GmbH, www.iq-engineering.de Sıvı cilaların üretim yönteminde başlıca adımlar: Tartım Kaptan kaba boşaltıp tekrardoldurma Yön~ndirme Dozajlama Çalkalama Çözmek Karışb~ak Tonlamak Eleme Filtreleme Boşaltıp şişeleme Sıvıdla Burada dikkat edilmesi gereken, atıkların esas olarak prosese eşlik eden yan proseslerden üretildiğidir. Olası redüksiyon potansiyeline sahip olan atık ve kısmen atıksuyla ilgili yan prosesler şunlardır: - Depolama/lojistik: Hammaddelerin depolanması ve hazırlanması (dahili taşıma imkanları); yarı fabrika mallarının ara depolaması, eksik dolumlar ve müşteri iadeleri - İşletmenin temizlik şartları: Agreganın, kapların, boru hatlarının ve kullanılan alanların temizlenmesi - Dağılmış agregaların soğutulması: Sıvı cila üretiminde karıştırma değirmenlerinin ve silindirlerin soğutulması, toz cila üretiminde ise ekstrüderin ve soğutma bandının soğutulması - Çıkan havanın işlenmesi: Sıvı cila üretiminde katı haldeki katkı maddelerinin (Pigmentler/dolgu maddeleri) paylaştırma ve boşaltma faaliyetlerinden veya toz cila üretiminde paylaştırma, öğütme, eleme ve doldurma faaliyetlerinden kaynaklanan toz halindeki emisyonların ayrılması. Bunların dışında hatalı ürünlerden veya müşteri iadelerinden de atıklar oluşmaktadır. 3. BOYA ÜRETİMİNDEN KAYNAKIANANATIKLAR Sıvı ve toz halindeki cilaların üreToz cilaların üretim yönteminde başlıca adımlar: Tartım Kaptankaba boşaltıp tekrardoldurma Oozajlama Karıştırma Presleme Sajutma Parçalama Eleme Boşaltıp şişeleme Toz cila Su ve ÇevreTeknolojileri• Eylül2012 47 I
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=