Marakeş'ten önce hem Ek 1 hem de Ek 2'deydi. Marakeş'teki 7. taraflar konferansında Ek 2 listesinden çıkartıldı. Ama, halen Ek 1 listesinde yer alan bir ülke olarak OECD ülkeleri ile aynı yükümlülükler, henüz daha gelişmesini tamamlamamış, gelişmesinin başlangıcında olan bir ülke olarak Türkiye'yi çok olumsuz etkileyebilecek unsurlar içerebilir. Türkiye bugün gerek CO2 emisyonu, gerekse enerji tüketimi açısından dünya ortalamasının altında OECD ülkelerinin ve AB ülkelerinin ise üçte biri, dörtte biri seviyelerinde. Takdir edersiniz ki bu konumdaki bir ülke diğer OECD ülkeleri ile aynı yükümlülüğü, aynı sorumluluğu paylaşamaz. Uluslararası platformda bunun kabul görebilmesi için çok ciddi hazırlıklar gerekiyor. Onun için bilimsel, kapsamlı, güvenilir raporlara istinat edecek bir projeyi bakanlığımız bünyesinde yürütüyoruz. Bu girişten sonra şimdi, bakanlığımızın durumu nedir? Bakanlığımızın yaptığı çalışmalar nedir? Onlara kısaca temas etmek istiyorum. Bildiğiniz gibi tarama süreci başladı. İlk olarak bilim ve araştırma, arkasından kamu alanları vs. Yıl sonuna doğru tarım alanında tarama süreci başlayacak. Çevredeki tarama süreci kesin olmamakla birlikte Nisan 2006'da başlayacak. Tarama süreci sadece tek taraflı, biz gidiyoruz dinliyoruz AB, uygulamalarını veya kendi gerekliliklerini anlatıyorlar dönüyoruz. Ondan sonra bu gereklilikleri yerine getirmek üzere müzakere sürecinin başlaması ile ilgili kendi durumumuzu belirliyoruz. Müzakere dediğimiz zaman da kati surette biz mevzuatı taıtışma lüksüne sahip değiliz. AB'nin müktesebatını zaten kabul ettiğimizi beyan ederek bu sürece başlamış oluyoruz. Sadece, biz bunu ne kadar zamanda başarırız, ne kadar geçiş süresi talep edeceğiz ve niçin edeceğiz bunu tartışacağız ve karşılıklı kabulünü sağlayacağız. Müzakere sürecinde değişecek olan aday ülke oluyor. Yoksa, AB kendisini veya müktesebatını veya mevzuatını hiçbir şekilde müzakere sürecinde değiştirmeyecek. Bu bilinen bir husus. Ama, orada Türkiye'nin pozisyon belgesi hazırlanmış olacak çevreyle ilgili. Bu kapsamdaki çalış- ~ SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • SAYI 5 malara şöyle bir bakacak olursak tabi ilk ayağı mevzuatın uyumlaştırılması. Bu zaten ülkemizde süregelen bir prosedür. Şimdi çevre başlığı altında 300'e yakın yönerge var. Şu an biz %40 mertebelerinde uyumlaştırmış veya yansıtmış durumdayız mevzuatı. Önümüzdeki süreçte ki, yapmış olduğumuz bir çalışma sonucunda ülkenin kapasitesi, gereklilikleri v.s nazara alınarak önümüzdeki 5 yıl içerisinde 2010 yılı itibariyle uyumlaştırmanın veya mevzuatın, AB müktesebatının yansıtılmasının tamamlanacağını düşünüyoruz. Bu çerçevede 83 yılında çıkmış olan bir çevre kanunumuz var. Tabi o kanun güncelliğini epeyce yitireli. Revizyonu yapıldı şu an mecliste komisyonlardan geçti. Ümit ediyoruz 2006'dan önce bu kanun çıkmış olur. Tabi bu kanun çıktığı zaman çevre konusunda yaptırım gücü ilgili idarelerin daha güçlendirilmiş olacak. Yine 20'ye yakın yeni yönetmelik, her ne kadar şu an 65 direktif çalışılıyor bakanlıkta ama, bazı direktifler birkaç yönetmelik çerçevesinde ele alınıyor. 1983-2003 arasında Bakanlık 10 civarında yönetmelik yayımladı. Son iki yılda 20'ye yakın yönetmelik yayımlandı. Önümüzdeki aylarda her birkaç ayda bir bakanlık tarafından yeni bir yönetmeliğin yayınlandığını göreceksiniz. Şimdi projeler bazında olaya baktığımız zaman, önemli projelerden biri 2002 mali yardım programından temin edilmiş olan 16.7 milyon Avro'luk katkı ile yüksek maliyetli çevre yatırım projelerinin planlanması. 10 Kasım 2003'te başladı, 10 Kasım 2005'te bu projenin kapanışını yaptık. Oldukça önemli ve Türkiye'nin müzakere sürecinde yatırımlarla ilgili yol haritasını veren bir proje. Çok ülkeli programlar çerçevesinde, ülkemizin denetimle ilgili yapısını güçlendirmek üzere Impel Projesi ele birkaç gün önce tamamlandı. Diğer bir proje, Türkiye'de bölgesel çevre merkezinin (REC) kurulması. Ankara ofisi sürekli bir kurum olarak çalışmalarına devam edecek. 2 milyon Avro ile kuruluşu yapıldı. Proje bittiği zaman merkez kapatılmış olmayacak, çalışmaları diğer kaynaklarla desteklenerek devam edecek. Doğa koruma ile ilgili 5,5 milyon Avro'luk bir proje, Almanya Çevre Bakanlığı ile eşleştirme projesi tarzında yürütülüyor. Yine kurumsal yapılanma ve çevresel bilgiye erişim. Bu proje ele hizmet alımı şeklinde yapıldı, Yürüyen bir projemiz. 2003 mali işbirliği çerçevesinde hava kalitesinin AB mevzuatına uyumlaştırılması. Bununla ilgili bazı yönetmelikler yayımlandı. Isınmadan kaynaklanan, endüstriyel kaynaklı hava kirliliği kontrolü, motorlu taşıtlar v.s. Yine eşleştirmeyi Almanya Çevre Bakanlığı ile yapıyoruz. Türkiye'de atık yönetimi kapasitesinin geliştirilmesi, güçlendirilmesi 1,4 milyon Avro. Kimyasallar sektörünün AB mevzuatına uyumlaştırılması noktasında epey gerideyiz. Kimyasallar konusunda gerek etiketleme, gerekse kimyasalların tüketiciye sunulması ve kullanımdan sonra ambalajların bertarafı ile ilgili ihale tamamlandı. Önümüzdeki ay proje çalışmaları başlayacak. 2004 mali işbirliği çerçevesinde özel atık yönetimi ve gürültü alanında kapasite geliştirilmesi 1,6 milyon Avro'luk bir proje. Bu proje başlamak üzere. Marmara Havzası Çevre Master Planı ve Çevre Yatırım Stratejileri Projesi 8 ay önce başladı. 18 aylık bir proje, 10 ay sonra tamamlanacak. Bu proje Avrupa Yatırım Bankası tarafından verilen 2,4 milyon Avro ile yapılıyor. Avrupa Yatırım Bankası'nın her yıl yaklaşık 600-700 milyon Avro'luk yatırımı var Türkiye'cle. Gediz Havzası projesi, İspanya hükümeti ile yapılıyor. İklim değişikliği projesi GEF, UNDP katkısı ile yürütülen 405 bin Avro'luk bir proje. Sadece bizim bakanlığı ilgilendiren bir husus değil. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Ulaştırma Bakanlığı, Tarım Bakanlığı ve Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, TÜBİTAK. Bütün bu katkıları koyduğumuz zaman belki 4-5 milyon Avro'yu geçen bir rakama ulaşıyor harcamalar. Diğer bir proje Anadolu su havzaları projesi 45 milyon Avro. Bir kısmı Dünya Bankası'nclan 7 milyon $'1 GEF hibe katkısı ile bilhassa Karadeniz'e giden nutrientin azaltılmasıyla ilgili bir proje. Tarım Bakanlığı ile bizim bakanlığımız arasında yönetiliyor. Katı atık ara planı hazırlanması bakanlık bütçesinden finanse ediliyor ve diğer 50'ye yakın proje. Hollanda Matra programı, GEF projeleri, Life programı vs.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=