ayrılır. Halihazırda kompost prosesi ile ilgili teknolojiler yaygınlaşmakta• dır. Bu çalışmada, mevcut kompost ve biyometanizasyon teknolojileri hakkında bilgiler verilecektir. 2. ATIK ARITIMINDA BİYOLOJİK YÖNTEMLER 2.1. Anaerobik (Havasız) Arıtma Havasız şartlarda kentsel katı atıkların organik kısmının biyolojik ayrışması işlemi, üç aşamada gerçekleşmektedir. İlk aşamada, yüksek molekül ağırlıklı organik maddeler hücre dışı enzimlerle düşük molekül ağırlıklı organiklere dönüştürülür. Bu ilk safha hidroliz kademesidir. İkinci aşamada hidroliz ürünleri daha düşük molekül ağırlıklı fermantasyon ürünlerine dönüşür. Son aşamada ise nihai ürün olan metan ve karbondioksit oluşur. Organik Madde + Mikroorganizma - CH, + co2 + NH3 + H2S + Nihai Ürünler + Isı Biyometanizasyon prosesinde, anaerobik ayrışmayla metan gazı elde edilmektedir. Bu prosesde kom post dönüşüm oranı yaklaşık olarak yüzde 33 civarındadır. Biyometanizasyon prosesinde, yaş ağırlık bazında reaktöre alınan organik kau atığın yüzde 12'1ik kısmı, yüzde 55-60 CH 4 ihtiva eden biyogaza dönüşür. Ayrı toplanan organik katı atıkların tonu başına 130-160 m3 biyogaz üretilebilmek mümkün olabilmektedir. Biyometanizasyon sistemlerinin organik atıkların parçalanma sürecinin uzun olması, patojenleri gidermek için yeterli ısı üretilememesi ve koku probleminden dolayı mahzurları vardır. Anaerobik proseslerde temel amaç, oluşan metan gazından enerji etmektir. Anaerobik arıtmada aerobik arıtmaya göre daha az (0,88 kg başına 0,69 kg) CO2 üretilirken, anaerobik ayrışmada organik karbonun büyük bir kısmı CH4 üretiminde kullanılır. Şekil l'de katı atıkların anaerobik ortamda nihai Su Alkoller Organik asitler Elekıron verici Elektron alıcı Yan nrnntc, Son Orllnkr Şekil 1. Katı atıkların anaerobik ortamda nihai ürünlere dönüşümü ürünlere dönüşümü şematik olarak verilmiştir. Katı atık yönetiminde aerobik ve anaerobik proseslerin her ikisi de yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Her iki prosesin de avantaj ve dezavantajları vardır. Anaerobik proseslerin işletilmesi aerobik proseslerden daha komplekstir. Ancak anaerobik proseslerde nihai ürün olarak metan gazı oluştuğu için enerji üretimi söz konusudur. Aerobik prosesler oksijen gerektirdiği için enerji tüketirler, ancak daha kolay işletme imkanları sundukları için avantaja sahiptirler. Ayrıca uygun şartlarda işletme sağlandığında kentsel katı atıkların hacmi önemli miktarlarda azaltılabilir. Aerobik ve anaerobik sistemlerin avantaj ve dezavantajları Tablo l'de verilmiştir. 2.2. Aerobik (Havalı) Kompostlaştırma Aerobik konıpostlaştırma kentsel katı atıkların organik kısımlarının kompost olarak bilinen humus Tablo 1: Kentsel katı atıkların organik kısmının stabilizasyonunda aerobik ve anaerobik ayrışma proseslerinin karşılaştırılması (Tchobanoglous, vd., 1993) Parametre Aerobik proses Anaerobik proses Enerji kullanımı Enerji tüketimi Enerji üretimi Nihai ürün Humus, CO2 , H,O Çamur, CO2 , CH 4 Hacim azalması % 50'ye kadar %50'ye kadar Proses süresi 20-30 gün 20-40 gün Temel amaç Hacim azaltma Enerji üretimi ikincil amaç Kompost üretimi Hacim azaltma ve atık stabilizasyonu SuveÇevreTeknolojileri• Haziran2012 51 1
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=