Makale tarda suyun kullanıldığı üretimin bu aşamasında suyun herhangi bir geri dönüşümü veya yeniden kullanımı gerçekleşmemektedir. Öte yandan üretim hattında meyve konsantresi, su ve diğer katkı maddeleri ile birleştirilerek meşrubata dönüştürülmektedir. Konsantre üretiminde olduğu gibi, meşrubat üretimi aşamasında da yeraltı suyu soğutma amaçlı kullanılmakta ve bu safhada yıllık yaklaşık 173.000 m3 su harcanmaktadır. Fabrikanın en yoğun su tüketimlerinden birine neden olan bu üretim hattında da suyun herhangi bir geri dönüşümü veya yeniden kullanımı gerçekleştirilmemektedir. Yoğun miktarda su tüketimine sahip olan firma, ürettiği atıksuları arıtılmak üzere bağlı olduğu organize sanayi bölgesi (OSB) merkezi atıksu arıtma tesisine göndermektedir. Özellikle yaz aylarında meyve işleme prosesinde faaliyetlerin yoğunlaşması ile su tüketimi ve arıtma tesisine gönderilen atıksu miktarı artmaktadır. Bu durum OSB arıtma sisteminde var olan kapasiteyi zorlamaktadır. Öte yandan firma için bu kadar yoğun su tüketimi önemli bir maliyet unsurudur. Bu nedenlerle firmada su tüketiminden öncelikli olarak sorumlu tutulan soğutma proseslerinde önlem alma gereği doğmuştur. Pilot projeler kapsamında meyve konsantresi ve meşrubat üretim hatlarında kullanılan soğutma sularının geri kazanımı ve yeniden kullanımı amacıyla iki ayrı sistem hayatageçirilmiştir. Mevcut açık soğutma sistemleri (once-through cooling) yerine, soğutma kulesi, paslanmaz çelik su pompası, paslanmaz çelik borular/ bağlantılar, invener ve kontrol paneli ünitelerinden oluşan farklı kapasitelerde iki benzer kapalı çevrim soğutma sistemi kurulmuştur. Soğutma proseslerinde su tasarrufuna yönelik hayatageçirilen uygulamalar ile üretimin bu aşamasında su tüketimi yıllık 519.000 m3 seviyelerinden 46.000 m3e düşürülmüştür. 154 Suve ÇevreTeknolojileri• Nisan2012 Proses ProjeÖncesi Mevcut Sağlanan SuTüketimi SuTüketimi Tasarruf (m' / ton yıl) (m'/yıl) (%) Meyvekonsantresüiretimi 346.000 18.000 94,8 Soğutma Hattı Meyve suyuüretimi 173.000 28.000 84,0 Soğutma Hattı Toplam Soğutma Prosesleri 519.000 46.000 91,2 FirmaToplamSuTüketimi 851.500 378.500 55,6 Çizelge 3: İçecek firmasında proje öncesi ve sonrası spesifik su tüketim değerlerinin referans değerler ile karşılaştırılması Referans Değerler Binnie,1987b Gumbo vd., 2003 Hsine vd., 2005 EnvironmenRt eport,2006 IFC,2007 ETBPP2, 009 ProjeöncesiFirma Değerleri Proje Sonrası Firma Değerleri Soğutma prosesi özelinde yaklaşık % 91 oranında su tasarrufu anlamına gelen uygulamalar ile firmadaki toplam su tüketimi 851.000 m3ten 378.500 m3e düşürülmüştür Çizelge 2). Bir başka ifade ile firmanın toplam su tüketimi % 56 oranında azaltılmıştır. Uygulamalar neticesinde atıksu üretiminde yaşanan düşüş sayesinde firmanın OSB arıtma tesisi üzerinde dönemsel olarak yarattığı kapasite sorunları çözüme kavuşmuştur. Firmada proje öncesi ve sonrası gerçekleşen spesifik su tüketim değerleri, aynı sektörde faaliyet gösteren ve literatürde kayıtlara geçmiş firmaların/çalışmaların spesifik su tüketim değerleri ile karşılaştırılmıştır (Çizelge 3). Birim ürün başına gerçekleşen su tüketimlerinin baz alındığı bu karşılaştırma göstermekSuTüketimi (m3 / m3 içecek) 2,3 3,5 2.5 - 3,5 1,5 6,5 2,3-6,1 23,6 10,6 tedir ki 1 m3 içecek üretimi için uluslar arası örnek firmalar 1,5-6,5 m3 su tüketimi gerçekleştirirken, aynı miktarda içeceği proje öncesi 23,6 m3 su tüketerek üreten pilot proje firmasının su tüketim miktarı 10,6 m3e düşürülebilmiştir. Bu sonuç göstermektedir ki farklı üretim hatlarında ve/veya süreçlerde elesu tasarruf potansiyeli bulunmaktadır. 2.3. Metal İşleme ve Makine Sektörü Otomotiv sanayiine parça üretimi gerçekleştiren firmanın metal işleme ve şekillendirme alanlarında faaliyeti bulunmaktadır. Üretim süreçlerinde yıllık 64.500 m3 su tüketimi gerçekleştiren firmanın en yoğun su kullanımının gerçekleştiği üretim hattı, ısıl işlem olarak belirlenmiştir. Isıl işlem bölümünde yıllık soğutma
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=