3.7.2 Proses Kontrol W.38 Havalandırma hızının proses parametreleriyle eşleştirilmesi % Etki Geri Ödeme İlave Yatırım Süresi % 10-20 (oksijen) <5 < 100.000 € % 1-5 (redox) <5 < 100.000 € % 1-1O (amonyak/nitrat) <5 < 100.000 € Blowerlardan gelen oksijen beslemesi hattaki çözünmüş oksijen konsantrasyonu, redox ölçümleri veya amonyak/nitrat ölçümlerine dayanarak yapıldığı takdirde, sistem gerçek oksijen ihtiyacına göre işleti· lebilir. Bu doğrultuda, proses kontrolü için bir veya birkaç sensör kullanılabilir. W39. Sensör konumu ve sayısının optimizasyonu % Etki % 1-5 (konum) % 1-5 (sayı) Geri Ödeme İlave Yatırım Süresi <5 <5 <10.000€ < 100.000 € Sensörlerin konumları veya sayıları ayarlanmak suretiyle sistemin gerçek oksijen ihtiyacına göre havalandırma girdileri daha doğru bir şekilde takip/ kontrol edilebilir. Sensörlerin konum ve sayısını en doğru şekilde belirleyebilmek için proses modellemesi yapılabilir. Sensör konumları havuzların konfigürasyonuna bağlıdır. Genellikle, amonyak, fosfat ve nitrat sensörleri son çöktürme havuzuna akış hattı üzerine yerleştirilir; oksijen sensörlerinin konumu sahadaki duruma göre tespit edilir. W40. Sensörlerin düzenli olarak kalibrasyonu % Etki Geri Ödeme Süresi İlave Yatırım % 1-5 <5 < 10.000 € Oksijen, amonyak, nitrat ve redox sensörlerinin hassasiyeti zamanla düşecektir. Bu anlamda, sensörlerin düzenli olarak kalibrasyonu sağlanarak sistemin gerçek oksijen ihtiyacına göre en uygun şekilde işletimi sağlanabilir. W41. Fostor giderinin optimizasyonu % Etki Geri Ödeme Süresi İlave Yatırım Duruma göre Duruma göre Duruma göre Fosforun mümkün olduğu kadar biyolojik olarak giderilmesi gerekir ki bu şekilde fosfor giderimi için kimyasal dozlama en aza indirilebilir. Kimyasal fosfor giderimi neticesinde daha fazla miktarda (kimyasal) çamur elde edileceği gibi, çamur arıtmada kullanılacak enerji miktarı ela artacaktır. Bunun sonucunda, denit· rifikasyon için gerekenden daha düşük miktarda BOİ olacağı değerlendirilmekteyse de bu konuda kesin bir karar bulunmamaktadır. Kimyasal çamur, çamurun susuzlaşma kabiliyetini olumlu yönde etkiler. Fosfor gideriminde kimyasal dozlarının minimize edilmesiyle ortaya çıkacak avantaj/dezavantajların neler olacağı tesis özelliklerine göre değişecektir. Bu nedenle optimizasyon çalışmaları duruma (tesise) göre ayrı ayrı ele alınmalıdır. 3. 7.3. İleri Arıtma Teknikleri W42. Deamonifikasyon % Etki Geri Ödeme Süresi İlave Yatırım inceleniyor inceleniyor inceleniyor Anammox (cleamonifikasyon) bakterileri, atıksu içerisindeki amonyak ve nitriti azot gazına dönüştürür ve bu şekilde azot giderimine kıyasla önemli oranda enerji tasarrufu sağlanır. Bu konuda teknoloji geliştirilmektedir. Daha yüksek ısılar ve konsantrasyonu yüksek atıksular (örneğin çamur susuzlaştırmaclan dönen yan akımların arıtması) için kapsamlı uygulamalar bilinmektedir. W43. Aerobik granül çamur (Nereda) % Etki Geri Ödeme Süresi İlave Yatırım inceleniyor inceleniyor inceleniyor Nereda, evsel atıksuların aerobik granül çamur kullanılarak arıtıldığı kesikli beslemeli bir prosestir. Pilot uygulamalar ve hesaplamalara dayanarak elde edilen veriler bu uygulamayla konvansiyonel atıksu arıtma sistemlerine kıyasla enerji tasarrufu elde edilebileceğini ortaya koymaktadır. Bunun başlıca nedeni, daha fazla su yüküyle çalışabilme ve havalandırma avanta• jıdır. Ancak, bu verilerin kesinlikle doğrulanabilmesi açısından daha kapsamlı çalışmalara ihtiyaç olduğu değerlendirilmektedir. Ön arıtma oranına göre ince parçacıkların giderilmesi için tambur elek kullanılması gerekmektedir. W44. idrarın ayrılması İdrar ve dışkı ayrılmak suretiyle daha verimli atıksu arıtması gerçekleştirmek mümkündür. Arıtmanın ölçeği bu anlamda önemli olmakla birlikte, ciddi analizler yapılması da gerekmektedir. Bu proses aynı zamanda kanalizasyon şebekesi bulunmayan kırsal alanlarda da uygulanabilir. Kentsel alanların yeni yerleşim alanlarına doğru genişlediği durumlarda ve toplu konut, hastane, iş merkezleri vb. büyük ölçekli uygulama alanlarında kullanımı da değerlendirilebilir. • Son Su ve ÇevreTeknolojileri• Ocak 2012 53 I
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=