Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 41. Sayı (Kasım-Aralık 2011)

64 Su ve Çevre Teknolojileri • Kasım - Aralık 2011 Rehber sından, enerji üretimi ve tüketimiyle ilgili konuların kapsamlı bir şekilde gözden geçirilmesi lazımdır. 3.5.4 Önçöktürme Önçöktürme havuzundaki birincil çamur üretimini, polimer (PE) veya metal tuzu dozlaması yapılarak art- tırmak mümkündür. Birincil çamur, çürüme özellikleri bakımından ikincil çamura kıyasla daha uygundur ve bunun da bir sonucu olarak daha iyi bir çürüme ve daha fazla miktarda biyogaz üretimi elde edilir. Ancak, metal tuzları katılarak elde edilen kimyasal özellikleri daha yüksek olan çamurun bertarafında ilave masraf- larla karşılaşılacaktır. Daha iyi bir ön arıtmanın su hattı üzerindeki azot giderimine etkilerine dikkat edilmeli- dir. Yüksek verimlilik neticesinde genellikle istenme- yen seviyelerde BOİ/N oranlarına ulaşılmakta ve bu nedenle denitrifikasyon aşamasında sorunlar yaşana- bilmektedir. Enerji tasarrufu sağlayan yan akım arıtma teknikleri kullanılarak azot giderimine bir çözüm uygulanabilir. Ayrıca, daha düşük BOİ yüklemesinin biyolojik fosfor giderimine etkileri olabilir. 3.5.5 Çamurun Ön Arıtılması Çürütme öncesinde ultrasonik/hidrodinamik çamur parçalama teknikleri kullanılarak çürütme safhasında etkili bir parçalanma sağlanabilir. Ayrıca, biyogaz üreti- mini de artırmak mümkündür. Çamurun parçalanma- sında gerekecek ilave enerji biyogazdan elde edilmiş olan enerjiden karşılanacak şekilde optimize edilme- lidir. Son çamur miktarında elde edilecek azalma ile maliyette düşüş elde edilebilir. Havuz ısısı genellikle 33°C ±2°C civarında tutulur. Isı fazlası olması halinde sıcaklığın 36°C’ye ulaşması halinde kanıtlanmış bir negatif etki olmamakla birlikte biyogaz üretiminde artış olmaktadır. Arzu edilen sıcak- lığın sağlanamadığı dönemlerde ilave ısıtma ihtiyacıyla daha az karşılaşılmaktadır. Biyogaz üretimi bazı dönemlerde düşebilir, gaz motoru tam kapasiteyle kullanılamayabilir. Bu gibi durumlarda biyogaz-doğalgaz karışımları kullanılmak suretiyle gaz motorunun sürekli çalışması sağlanarak kabul edilebilir oranda verim elde edilebilir. Küçük çaplı bir ön işlemi takiben biyogaz bir boru hattı üzerinden yüksek verimde ısı veya elektrik fazlası temin edilebilecek bir başka lokasyona iletilebilir. Atıksu arıtma tesisinde biyogazdan elektrik enerjisi elde edildiği hallerde elektrik teminiyle ilgili alternatif düzenlemelere ihtiyaç vardır. Maliyet açısından mesafe önemli bir kıstastır. En iyi uygulama için komple enerji dengesinin hesaplanması gerekir. Biyogaz iyileştirilerek doğalgaza dönüştürülebilir ve doğalgaz şebekesine beslenebilir. Bu biyogaz kısmen çürütücü için ısı üretiminde kullanılabilir. Bir önce ele alınan durumda, tesiste biyogazdan elektrik elde edil- mesi halinde ilave bir elektrik kaynağına gereksinim vardır. Elektriğin (primer enerji kaynağının) muhafaza edilip edilemeyeceğiyle ilgili karar verebilmek açı- % Etki Geri Ödeme Süresi İlave Yatırım <% 1-5 < 15 Duruma göre değişiklik gösterir S17. Biyogazın doğalgazla karıştırılması S18. Biyogazın üçüncü taraflara ulaştırılması S19. Biyogazın metana çevirilerek tekrar gaz şebekesine verilmesi % Etki Geri Ödeme Süresi İlave Yatırım < % 1-5 15 < 250.000 € S20. Gaz depolama için ilave depo tankı kurulumu % Etki Geri Ödeme Süresi İlave Yatırım % 5-20 < 5 < 100.000 € S21. Yüksek verimlilikte önçöktürme % Etki Geri Ödeme Süresi İlave Yatırım Duruma Duruma göre Duruma göre göre değişiklik gösterir değişiklik değişiklik gösterir gösterir S22. Çürütme öncesinde ultrasonik/hidrodinamik çamur parçalama teknikleri % Etki Geri Ödeme Süresi İlave Yatırım Duruma Duruma göre < 500.000 € göre değişiklik gösterir değişiklik gösterir % Etki Geri Ödeme Süresi İlave Yatırım Duruma Duruma göre Duruma göre göre değişiklik gösterir değişiklik değişiklik gösterir gösterir