Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 41. Sayı (Kasım-Aralık 2011)

62 Su ve Çevre Teknolojileri • Kasım - Aralık 2011 Rehber Tek bir büyük gaz türbini yerine birkaç tane küçük türbin kullanılarak enerji elde edilmesi halinde biyo- gaz üretimindeki dalgalanmalar daha kolay yöneti- lebilecektir. Ancak, büyük türbinlerin daha verimli işletilebildiği de gözardı edilmemelidir. Geçici olarak bir gaz fazlası olması halinde ilave bir gaz türbini kullanılmak suretiyle tesisteki enerji üretiminde daha fazla biyogaz kullanılabilir. Ayrıca, bu şekilde biyogaz temininde karşılaşılan dalgalanmalar da daha esnek bir şekilde yönetilebilecektir. Biyogaz için ilave depo kapasitesi de kullanılabilir. Böylelikle, biyogazın yakılması ya da depolanmasına olan ihtiyaç da azaltılmış olacaktır. Ancak, ilave bakım çalışmaları gerekeceği unutulmamalıdır. Tasarım aşamasındaki atıksu arıtma tesislerinde yüksek verimlilikte kombine ısı ve güç kurulumları kullanmak iyi bir yatırım olabilir ve bu yolla %38-42 oranında elektrik verimi elde edilebilir. Isı ve güç kurulumlarına ilaveten ORC (Organik Rankine Döngüsü) teknolojisinin kullanılması halinde elektrik verimi %45’e ulaşacaktır. ORC teknolojisi organik solventlerin buharlaşma ve kondansasyonuna dayalı- dır. Maliyet açısından verimlilik elde edebilmek için nispeten büyük (> 1 MW elektrik) ısı ve güç kurulum- larına gerek vardır. CHP kurulumunun maksimum verimde kullanı- labilmesi için gerekli bakımların zamanında yapıl- ması şarttır. Ekipmanın performansını, tedarikçinin belirttiği şartlara uygun olup olmadıkları açısından değerlendiriniz. Gaz kalitesi artırılmak (daha temiz gaz kullanmak) suretiyle CHP kurulumlarının verimi de artırılabilir. Özel komponentler için tedarikçinin şartlarını göz önünde bulundurun. Çürütücü ve gaz türbinler/kojeneratör kullanılan atıksu arıtma tesislerinde genellikle fazla miktarda ısı üretilmesine karşın kayda değer miktarda da elektrik açığıyla karşılaşılmaktadır. Yakıt hücreleri kullanılmak suretiyle gaz motorları veya gaz türbinlerine kıyasla önemli oranda daha fazla enerji üretilebilmektedir. Ayrıca, biyogaz kullanılarak elde edilen ısı ve elektrikte de verim artmaktadır. Biyogazla çalışan yakıt hücreleri piyasada bulunmakla birlikte, bu alanda Ar-Ge çalış- maları devam etmektedir. Yakıt hücresi kullanılarak %45’e varan oranlarda verimlilik artışı elde edilebil- mektedir. 3.5.3 Biyogaz S10. Küçük gaz türbinleri veya gaz motorlarıyla enerji üretilmesi % Etki Geri Ödeme Süresi İlave Yatırım % 5-10 5-15 < 250.000 € S.12. Yüksek verimlilikte ısı ve enerji eşleşimi % Etki Geri Ödeme Süresi İlave Yatırım % 5-10 > 15 < 1.500.000 € S.15. Yüksek verimlilik için yakıt hücrelerinin kullanılması % Etki Geri Ödeme Süresi İlave Yatırım Duruma > 15 Duruma göre göre değişiklik değişiklik gösterir gösterir % Etki Geri Ödeme Süresi İlave Yatırım Duruma Duruma göre Duruma göre göre değişiklik gösterir değişiklik değişiklik gösterir gösterir S11. Küçük bir gaz türbini ya da ekstra depo tankı ilavesi % Etki Geri Ödeme Süresi İlave Yatırım Duruma Duruma göre Duruma göre göre değişiklik gösterir değişiklik değişiklik gösterir gösterir S13. Isı enerji eşleştirmesinin optimizasonu % Etki Geri Ödeme Süresi İlave Yatırım Duruma Duruma göre Duruma göre göre değişiklik gösterir değişiklik değişiklik gösterir gösterir S14. Isı enerji eşleştirmesinden önce gazın şartlandırılması % Etki Geri Ödeme Süresi İlave Yatırım % 1-5 Yatırım gerektirmemektedir - S16. Çürütücüdeki ısı tampon kapasitesinin kullanılması