Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 41. Sayı (Kasım-Aralık 2011)

Su ve Çevre Teknolojileri • Kasım - Aralık 2011 61 ve elektrik üretimi için gerekebilir. Aynı zamanda, biyogazın kullanılabilir enerjiye dönüştürülmesinde kullanılabilecek (ısıtıcı veya biyogazın doğalgaz şebe- kesine taşınması gibi) diğer ekipman ve uygulamalar da değerlendirilebilir. Çürütücünün uygulanabilirliği, masraflar ve/veya enerji gibi kriterlere ve sahadaki özel şartlara göre değişecektir. Çamurun çürütülmesi halinde, çamur miktarı, bu çamurun taşıma/bertaraf masrafları da düşecektir. Ayrıca, biyogaz üretilmesi halinde elektrik tedarik masrafları da azalacaktır. Eko- nomik fizibilite aynı zamanda yatırıma, işletim masraf- larına ve yatırım geri ödeme hızını ilgilendiren mali kıstaslara da bağlıdır. Çürütmenin ekonomik anlamda uygulanabilir olması açısından üretimle doğru oran- tılı bir ekonomik ölçek uygulanması da önemlidir. Bu nedenle, çürütücülerin büyük ölçekli tesislerde uygulanabilirliği daha fazladır. Ancak, küçük ölçekli tesislerden büyük tesislerdeki çürütücülere çamur taşınacak olması da değerlendirilmelidir. 3.5.1 Donanım Çürütmenin daha yüksek ısılarda gerçekleştirilmesi (termofilik çürütme) ya da çok aşamalı bir çürütme uygulanması halinde prosesteki dönüşüm verimi artırılabilir. Prosesin düzenli ve istikrarlı bir şekilde yönetilmesi gerekmektedir. Uygulamada çamur karakteristiği ve amonyaktan kaynaklanan inhibisyon gözardı edilmemelidir. Yüksek çürütme kapasitesi olması halinde diğer atıksu arıtma tesislerinden veya üçüncü taraflardan çamur veya çürütme için uygun özellikte organik atık tedarik edilebilir. Çamurun parçalanması açısından bunun olumlu katkıları olacak, daha büyük miktar- larda biyogaz elde edilecektir. Bu olasılıkların gerçek- leşmesi, büyük ölçüde alınacak izinlere ve sahadaki özel şartlara bağlıdır. Çeşitli yalıtım önlemlerinin uygulanması halinde çürütücüdeki yüksek ısı korunabilecek ve daha büyük miktarlarda biyogaz üretilebilecektir. Ayrıca, çürütü- cünün arzu edilen ısıda tutulması için gereken sıcaklık da daha az olacaktır. Biyogaz uygulamalarından yarar sağlayabilmek açısından bu önemlidir. Bu önlemin özellikle eski tip çürütme havuzlarında uygulanabilir- liği daha fazladır. Zaman içerisinde çürütücü içerisinde kum birik- mektedir. Bu durumu önleyebilmek için çamur veya su hatlarında biriken kumun çürütücüye ulaşmadan önce tutulabilmesi gerekmektedir. Kumun çürütü- cüye ulaşmasının engellenemediği hallerde, birikecek kumun miktarı büyük oranda su ve çamur hatlarındaki kumun tutulmasına, çürütücüdeki karıştırma sürecine ve atıksu ile birlikte gelen kum miktarına bağlıdır. Çürütücüde kum bulunması neticesinde havuzda çamur bekleme süresi verimli olmaktan uzaklaşarak çamur dönüşüm oranının azalmasına neden olacaktır. Aynı şekilde, biyogaz üretiminde de kayıplar meydana gelecektir. Çürütme sürecine kum karışmasını engelle- yebilmek için kumun, örneğin kum siklonları kullanı- larak çamur çürütmeden önce ayrılabilmesi gerekir. 3.5.2 Enerji Üretimi Konvansiyonel birleşik ısı-güç (CHP) kurulumla- rıyla kombine olarak kullanılmaları halinde komp- resörler, doğrudan üretilmiş olan biyogaz ile çalışan gaz motorları vasıtasıyla çalıştırılarak, düşük oranda havalandırma arzu edilen durumlarda gazın kullanıl- ması sağlanabilir. CHP kurulumlarından elde edilen elektrik enerjisi tesiste tüketilebileceği gibi şebekeye de beslenebilir. S7. Eski çürütücülerin yalıtımı % Etki Geri Ödeme Süresi İlave Yatırım > % 1 5-10 < 1000.000 € % Etki Geri Ödeme Süresi İlave Yatırım Duruma Duruma göre Duruma göre göre değişiklik gösterir değişiklik değişiklik gösterir gösterir S5. Çok aşamalı termofilik çürütme % Etki Geri Ödeme Süresi İlave Yatırım Duruma Duruma göre Duruma göre göre değişiklik gösterir değişiklik değişiklik gösterir gösterir S8. Çamur arıtılmadan önce kum tutulması % Etki Geri Ödeme Süresi İlave Yatırım Duruma Duruma göre Duruma göre göre değişiklik gösterir değişiklik değişiklik gösterir gösterir S9. Kompresörlerin doğrudan gaz motoruyla çalıştırılması % Etki Geri Ödeme Süresi İlave Yatırım Duruma Duruma göre Duruma göre göre değişiklik gösterir değişiklik değişiklik gösterir gösterir S6. Mevcut çürütme kapasitesinin kullanımı