Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 40. Sayı (Eylül-Ekim 2011)

68 Su ve Çevre Teknolojileri • Eylül - Ekim 2011 Rehber verimi de daha fazla olmaktadır. Öte yandan, artan su derinliğinden kaynaklanan ilave basıncı aşabilmek için kompresörlerin de daha yüksek kapasiteyle çalışması gerekmektedir. Tasarımda maksimum enerji ve oksi- jen transfer verimleri temel alınmalıdır. Egzozdan gelen hava, lava veya kompost filtreden geçirilmeksizin bir blover vasıtasıyla havalandırma havuzuna gönderilebilir. Bu önlem sadece sürekli havalandırılan sistemler için (kısmen) uygulanabilirdir. 3.4.2 Havalandırmanın Kontrolü Kesikli veya aşamasız bir havalandırma, kontrol aralığını arttırarak sisteme verilen havanın sistemin oksijen ihtiyacına göre (% 0-100) daha kesin bir şekilde ayarlanabilmesini kolaylaştırır. Sistemdeki arzu edilen çözülmüş oksijen konsant- rasyon ayar değeri aşağı çekilerek havalandırma hızı da düşürülebilir. Havalandırma hızının düşürülmesi neticesinde sistemdeki oksijen transfer hızında veya diğer sistem bileşenlerinde herhangi bir olumsuzluk (çamur kabarması) görülmez. Genel kural itibariyle, tam olarak havalandırılmış ve iyi karıştırılmış havalan- dırma havuzlarında yaklaşık minimum 0,8 mg/l’lik ve yaklaşık maksimum 2,0-2,5 mg/l oksijen konsantras- yon değerleri uygulanabilir. Sistemin oksijen ihtiyacı çamur konsantrasyonu azaltılmak suretiyle düşürülebilir. Yaz döneminde çamur konsantrasyonunu (MLSS) daha fazla düşürmek de mümkündür. Bu şekilde, daha yüksek oranlarda organik yükleme yapılabilir (F/M oranı), daha fazla çamur elde edilir ve çamur yaşı düşer. Arıtma verimi- nin izin gereklerine uygunluğuna dikkat edilmelidir. Çünkü, çamur üretimi ve dolayısıyla çamur hattındaki enerji tüketimi artacağı için toplam enerji dengesi gözetilmelidir. Alfa-faktörü, oksijen transfer verimi açısından önemlidir. Havalandırma havuzunda yüksek çamur konsantrasyonu bulunması alfa-faktörünün genellikle belli bir kritik değerin üzerine (yaklaşık olarak 6-8 g/L) çıkarak bozulmasına neden olmaktadır. Alfa-faktörüne etki eden, biyokütle üzerindeki gerilim ya da kesme/ parçalanma hızı gibi başka etmenler de vardır. Aynı zamanda, standart çamur konsantrasyonlarında da düşük alfa-faktörü seviyeleri görülebilir ki bu gibi durumlarda aynı arıtma verimini elde edebilmek için daha yüksek havalandırma oranlarına ihtiyaç vardır. Alfa-faktörü ölçümleri önerilmektedir. Havalandırma oranının beklenen değerden yüksek olması halinde havalandırma sisteminde sızıntı gibi bir terslik olduğu düşünülebilir. Bu durum takip edilerek aşırı havalandırma önlenmelidir. 3.4.3 Tesis Tasarımı Bir atıksu arıtma tesisinin tasarım aşamasında (yeni inşaat olabileceği gibi renovasyon projesi de olabilir) pompa basma yüksekliği ile geri devir ve yanakımların minimizasyonu bir arada yapılmalıdır. Arıtma tesisi % Etki Geri Ödeme Süresi İlave Yatırım < % 1 > 15 Duruma göre değişiklik gösterir A1. Arıtma prosesinde egzozdan gelen havanın havalandırma havuzuna yönlendirilmesi % Etki Geri Ödeme Süresi İlave Yatırım % 1-5 5-15 < 250.000 € W9. Kesikli havalandırma kontrolü % Etki Geri Ödeme Süresi İlave Yatırım % 1-5 < 5 < 10.000 € W13. Beklenmeyen oranda yüksek havalandırma olması halinde alarm % Etki Geri Ödeme Süresi İlave Yatırım % 1-10 Yatırım gerektirmemektedir W10. istenen oksijen konsantrasyon ayar değerinin düşürülmesi % Etki Geri Ödeme Süresi İlave Yatırım % 1-10 Yatırım gerektirmemektedir W11. Çamur yaşına göre işletme % Etki Geri Ödeme Süresi İlave Yatırım % 1-10 Yatırım gerektirmemektedir W12. Alfa faktörünün geliştirilmesi % Etki Geri Ödeme Süresi İlave Yatırım % 5-10 Duruma göre Duruma göre değişiklik gösterir değişiklik gösterir W14. Konfigürasyonun optimizasyonu