Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 40. Sayı (Eylül-Ekim 2011)

66 Su ve Çevre Teknolojileri • Eylül - Ekim 2011 Rehber 3.4.1 Havalandırma Sistem Türleri 3.4.1.1 Yüzey Havalandırma Havalandırma ve sıvı tahriki birbirinden ayrılarak aeratörler sadece oksijen girdisi için kullanılabilmek- tedir. Bunun neticesinde, sistemde yeterli oranda sıvı debisi oluşturmak için aeratörlerin sürekli olarak çalışmasına gerek kalmamaktadır. Kabarcıklı (disk, tüp, plaka) aeratörlerin yüzey havalandırmasına (rotor veya yüzey aeratörleri) kıyasla oksijen transfer kapasitesi daha fazladır ve bu nedenle havalandırma için gereken enerji miktarı da daha az olmaktadır. İlave karıştırma ekipmanları gerekebileceği gözden kaçırılmamalıdır, ki bu da ilave enerji tüketimi demektir. Ancak, toplamda bir enerji tasarrufu söz konusudur. Havuz su derinlikleri de bu durumda önemli bir parametredir. Eski tip (konvansiyonel) yüzey aeratörleri yerine yüksek verimlilik sağlayan modern yüzey aeratör- leri kullanmak oksijen transfer verimini arttırılabilir ve havalandırmadaki enerji sarfiyatı azaltılabilir. Bu durumda, havuz su derinliği önemli bir parametredir. Yüzey aeratörleri üzerindeki bu kapaklar oksijen transferini olumsuz yönde etkilemektedir. Öte yan- dan, bu kapakların kaldırılması halinde suyun sıçradığı alan artacaktır. Yüzey aeratörü arkasına bir engel tabakası (baffle) yerleştirmek ya da havuz (yüksekliğini arttırarak aera- törün batma derinliğini arttırmak daha verimli bir oksi- jen transferi sağlayacaktır. Öte yandan, engel tabakası kullanılması halinde ek direnç oluşacak, karıştırma için daha fazla enerji gerekecektir. Havuz yüksekliğinin arttırılması daha eski bir yöntemdir. 3.4.1.2 Kabarcıklı havalandırma Plaka havalandırma, oksijen transferi açısından tüp veya disk havalandırmaya kıyasla daha verimlidir. Pla- kalar üzerinde yükleme daha düşük olduğunda verim artmaktadır. Saha fazla sayıda tüp veya disk aeratör kullanılması halinde de düşük yüklerde benzer bir verimlilik elde edilebilmektedir. Santrifüj tipi kompresörlerin enerji tüketimi dep- lasmanlı ya da roots tipi kompresörlere kıyasla daha düşük olabilmektedir. Burada elde edilecek enerji kazanımı büyük oranda duruma, özellikle de ihtiyaç duyulan oksijen miktarına göre değişmektedir. Sant- rifüj tipi kompresörlerin sadece yüksek havalandırma oranları ve nispeten büyük ölçekli tesisler söz konusu olduğunda kullanımları ekonomik olmaktadır. Havanın daha uzun mesafe kat ettiği hallerde (örn. havuzun daha derin olduğu hallerde) oksijen transfer W1. Havalandırma bağlantısının kesilmesi ve sıvı tahriki % Etki Geri Ödeme Süresi İlave Yatırım > % 1 < 15 < 250.000 € W2. Yüzey havalandırma yerine kabarcıklı havalan- dırma % Etki Geri Ödeme Süresi İlave Yatırım % 10-20 5-15 <500.000- 1.500.000 € % Etki Geri Ödeme Süresi İlave Yatırım % 5-10 5-15 < 250.000 € W3. Yüksek verimle çalışan yüzey havalandırıcılar % Etki Geri Ödeme Süresi İlave Yatırım < % 1 > 15 < 50.000 € W4. Yüzey havalandırıcılarda sıçramayı önleyici kapakların kaldırılması % Etki Geri Ödeme Süresi İlave Yatırım % 1-10 > 15 < 50.000 € W5. Yüzey havalandırıcılarda batma derinliğinin ayarlanması % Etki Geri Ödeme Süresi İlave Yatırım % 5-10 > 15 <500.000- 1.500.000 € W6. Tüp veya disk havalandırma yerine plaka havalandırma % Etki Geri Ödeme Süresi İlave Yatırım % 5-10 5-15 <500.000- 1.500.000 € W7. Deplansmanlı (değiştirmeli ya da roots tipi kompresör yerine santrifüf tip kompresör % Etki Geri Ödeme Süresi İlave Yatırım Duruma Duruma göre Duruma göre göre değişiklik gösterir değişiklik değişiklik gösterir gösterir W8. Optimal havuz derinliğinin tespit edilmesi