Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 40. Sayı (Eylül-Ekim 2011)

40 Su ve Çevre Teknolojileri • Eylül - Ekim 2011 Tesis gerekli oksijeni bulamadıkları için nitrattaki oksijeni kullanıyorlar. Bu esnada da nitrat gaz halindeki azota dönüşüyor. Havalandırma havuzlarında çökelmeyi önlemek ve suyun yatay hareketini sağla- mak amacıyla tabanda banana tipli mikserler mevcut. Havalandırma havuzlarının tabanlarında ise ince kabarcık sağlayan membran tip difüzörler yerleştirilmiş. Her tanka verilecek hava miktarı, otomatik hava ayar vanalarıyla ayarlanarak tanklardaki çözünmüş oksijen sevi- yesi scada’dan belirlenmiş seviyede tutuluyor. Havuzlarda bulunan mikroorganizma konsantrasyonunu sabit tutmak için son çökeltme havuzunun tabanından alınan çamur, havalandırma havuzuna geri devrettiriliyor. Son Çöktürme Havuzları Biyolojik atıksu arıtımının en son yapısı son çökeltme havuzları olup, havalandırma havuzunda oluşan aktif çamurun yerçekimi etkisiyle atıksudan ayrılması için kullanılıyor. Mevcut tesiste iki adet ve yeni tesiste dört adet dairesel son çöktürme havuzu mevcut. Çöken çamur, sifonlama vasıta- sıyla geri devir merkezine alınıyor. Döner köprüler üzerindeki yüzey sıyırıcılar, yüzeyde biriken köpüğü köpük toplama haznesine taşıyor. Köpük, buradan bir dalgıç pompa aracılığıyla çürütücü öncesi depo- lama tankına basılıyor. Arıtılmış su, çıkış savaklarından geçerek deşarj ediliyor. Ön Çamur Yoğunlaştırıcılar Ön çökeltme havuzlarının tabanından alınan ön çamurun yerçekimi etkisiyle yoğunlaştırıl- ması için kullanılıyor. Havuzların tabanında biriken yoğunlaşmış ön çamurun taban konisine itilmesi için her havuzda sıyırıcılar bulu- nuyor. Tabandan çekilen yoğun çamur, çürütücü öncesi depo tan- kına gönderiliyor. Üstte savaklanan durulmuş su, süzüntü suyu pompa istasyonuna gönderiliyor. Mekanik Yoğunlaştırma (Fazla Çamur Yoğunlaştırma) Fazla aktif çamurun yoğunlaş- tırılması için polielektrolit ilave edilen çamur, drum tip mekanik yoğunlaştırıcılar ile yüzde 6 KM içeriğine yoğunlaştırılıyor. Yoğun- laşan çamur, çürütücü öncesi depo tankına gönderiliyor. Süzülen su, süzüntü suyu pompa istasyonuna gönderiliyor. Anareobik Çürütücüler Çürütücü öncesi depo tankın- dan gelen çamurun stabilizasyonu üç adet tam karışımlı mezofilik çürütücüde gerçekleştiriliyor. Bu tanklar karıştırıcı tahrik ünitesi, gaz haznesi vs. ile donatılmış. Çürü- tücülerde oluşan biyogaz, tankın tavanında bulunan gaz kubbesi yardımıyla alınarak 3 bin m 3 hacimli gaz depolama tankında dengeleni- yor. Çürütücülerden gelen çamur, susuzlaştırma ünitesine gitmeden önce çürütücü sonrası depolama tankında toplanıyor. Isı Merkezi Enerji Geri Kazanımı Dengelenen gaz, gaz kompresör- leriyle kazan ve/veya CHP ünitesine iletiliyor. İki adet CHP ünitesinde (gaz kojenerasyon ünitesi) elde edilen ısı enerjisi, çürütücülerin ve diğer tesis binalarının ısı ihtiya- cını karşılarken, elektrik enerjisi tesisin elektrik ihtiyacının karşılan- masında kullanılıyor. Üretilecek elektrik enerjisi, tesiste tüketilen toplam elektrik enerjisinin yaklaşık yüzde 65’ini karşılayacak şekilde planlanmış. Gazın kullanılamadığı durumlarda, fazla gaz alev bacasında yakılabiliyor. Çamur Susuzlaştırma Çürütücü sonrası depo tan- kından çekilen çamur, polimer dozlaması yapılarak santrifüjlerde susuzlaştırılıyor. Susuzlaştırılan çamur, kamyonlar vasıtasıyla çamur depolama alanına gönderiliyor. Süzülen su, süzüntü suyu pompa istasyonuna gönderiliyor. Kimyasal Pompa İstasyonu Yeni tesiste fosfor giderimi için havalandırma havuzları çıkış hattına kimyasal madde (FeCl 3 ) ilavesi yapılıyor. Mevcut havalan- dırma havuzlarına kimyasal madde ilavesi yapılmıyor. Gaz motorlarında problemlere yol açabilen biyogaz içerisindeki hidrojen sülfür içeriğini azaltmak amacıyla, çürütücü öncesi depolama tanklarına da kimyasal dozlaması yapılıyor. Koku Arıtımı Gaz çıkışı olan bütün ünitelerin üstü kapatılmış. Bu ünitelerden top- lanan atık gaz, koku arıtım ünitesine gönderiliyor. Atıkgaz NaOH, doz- lanan su ile yıkanarak ve Biyofiltre ile arıtımı sağlanarak atmosfere veriliyor. Tesiste 10 bin 300 m 3 /sa atık gaz oluşacağı hesaplanmış. Otomasyon Sistemi Kumanda bölümünde Wincc SCADA yazılımı kullanılıyor. Ayrıca tesiste oluşan tüm alarmlar SCADA üzerinden görülüyor. Tesisin tümü, set değerleri verile- rek otomatik olarak çalıştırılabiliyor. Proses Kontrol Sistemi ile tesise ait bütün veriler rapor haline getirile- rek arşivleniyor. Atıksu Arıtma Tesisi Laboratuvarı Tesisin izlenmesi ve işletilmesi için alınan numunelere gravimetrik, volumetrik, titrimetrik ve spektrofo- metrik tüm analizler tesis laboratu- varında yapılabiliyor.