buluyor. Son günlerde bakanlık düzeyinde kısa vadede nükleer santral yapılacağına ilişkin net açıklamalar yapılmakta. Bir ele bu lobiler nükleer enerjiyi aklamak adına nükleer tehlikeyi yok sayan propaganda ve yanlış bilgilendirme faaliyeti yürütüyorlar. Örneğin Çernobil felaketinin sonuçlarını hep birlikte günbegün yaşamaktayken, Birleşmiş Milletler nezdinde yeni raporlar ortaya atarak gerçeği perdelemeye çalışıyorlar. Dünyanın vazgeçtiği bir teknoloji bir dayatma şeklinde önümüze getiriliyor. Çevresel risklerinin kontrol altına alınması neredeyse olanak dışı olan nükleer santraller, ilk yatırım ve işletme maliyetleri açısından ela diğer enerji tesislerine göre oldukça pahalı. Bu enerji türünün ülkemiz koşullarıyla asla uyuşmadığı, geçmiş girişimlerin başarısızlıkla sonuçlanmasıyla ela sabitlenmiş bulunmaktadır. Oysa ki yenilenebilir ve temiz enerji kaynaklan açısından çok şanslı bir coğrafyada yaşıyoruz. Bu potansiyellerin mutlaka değerlendirilmesi gerekir. Ayrıca kimi yetkililer ülkemizi enerji gereksinimi abartmaktalar. Mevcut kurulu gücümüzde dağıtım şebekelerinde yapılacak düzeltmelerle bile enerji eksiklerimiz giderilebilir. Nükleer enerji gelişmiş ülkelerin vazgeçtiği bir teknolojidir. Almanya, Fransa ve Amerika bu teknolojiyi rafa kaldırmışken, nükleer lobi Asya ülkelerinde pazar aramaktadır. Nükleer enerji eskimiş teknolojidir, dışa bağlıdır, çevresel riski en yüksek enerji elde yöntemidir. Nükleer atık, dünyanın hiçbir yanında çözülememiş başlı başına bir sorundur. Çöplükleri patlayabilen bir ülkede "İlla nükleer enerji" diye açıklamaların yapılması da durumu trajikomikleştirmekteclir. Yeni çıkan Yenilenebilir Enerji Yasası ela yine ülke gereksinimi için değil ele Avrupa Birliği için düzenlenmiş görünmektedir. Yenilenebilir enerji potansiyellerimiz yasada tam anlamıyla yerini bulmamıştır. Örneğin güneş, biyokütle, jeotermal enerji üretimine yeterli destek verilmiyor ve bu durum özellikle küçük çaplı üreticilerin ayakta kalmasını zorlaştırıyor. Türkiye'nin düşük rüzgar alan yerleri bile Avrupa'nın en rüzgarlı yerlerinden daha fazla kapasiteye sahip iken yalnızca en rüzgarlı bölgelere destek veriliyor. Yenilenebilir enerjinin neredeyse yalnızca ilk yatırım maliyeti vardır. Güneşe ve rüzgara para vermezsiniz. Yenilenebilir kaynaklar size aittir, bir yerlerden getirtmenize gerek yoktur, çevresel riskleri nükleer enerji elclesinin yanında ihmal edilebilir düzeydedir. Yenilenebilir enerji, "Şu kadar sayıda yapacağız" diye açıklanan nükleer santrallerden çok daha fazla sayıda istihdam yaratmanıza olanak sağlamaktadır. Özetlemek gerekirse, öncelikle bir politika belirlemeliyiz. Bu politikayı belirlerken dışa bağımlılığı artıracak her uygulamayı yok saymalıyız. Su ve Çevre Teknolojileri: Sanayicilerin çevreye olan hassasiyetlerinin arttığı söyleniyor ... Bu konuda neler söyleyebilirsiniz? Ö. Eylem Tuncaelli: Sanayicilerimiz bugüne kadar, arıtma tesisi yapmalarını bir zorunluluk olarak görüyorlardı ve bu yatırımlara ölü yatırım gözüyle bakıyorlardı. Şimdi gelinen noktada özellikle ihracat yapan firmalar, çevre yönetim sistemini kurmadan mal satamaz durumdalar. Sanayiciler bu konuya çok daha ilgili yaklaşıyorlar, çünkü sanayicinin bu tip yatırımlar yapması daha az atık atması elemek, o atığı bertaraf etmesi için daha az maliyet harcaması elemek, attığı atığı keneli sanayisine geri kazandırması elemek, başka bir hammaclde girişinin önüne geçmesi elemek, elektrik sarfiyatının daha az olması elemek. Su ve Çevre Teknolojileri: Bakanlık tarafından yayımlanan Atıksu Arıtma Tesisi Proje Onayı Genelgesi hakkındaki görüşleriniz nelerdir? Ö. Eylem Tuncaelli: Bu genelge bizim önemli mesleki kazanımlarımızdan bir tanesi. Bugüne kadar atıksu arıtma tesisi projelerinde akla gelen her mühendislik dalı mensubunun imza yetkisi vardı. Bizim en büyük savaşımız, atıksu arıtma tesisi projelerini çevre mühendislerinin yapması gerektiği konusuydu. Bakanlıkla ela bu konuda sürekli görüşüyorduk. En son 2004 şubat ayında ilk haliyle çıktı genelge, 2005'te de revize edileli. Bundan böyle atıksu arıtma tesisi yapabilmek için bir firmanın mutlaka çevre mühendisi çalıştırması gerekiyor. Firmanın Çevre Mühendisleri Odası'ndan BTB (Büro Tescil Belgesi)'li olması gerekiyor ya ela çevre mühendisi SMM (Serbest Müşavir Mühendis) olabilir. Bu ela, BTB'li firmanın projelerinin Oda tarafından kontrol edileceği anlamına geliyor ve son aşamada genelgede denetimden sorumlu kurumun onayı söz konusu. Çift kontrol ile projeler geçecek. Ülkemiz tam bir atıksu arıtma tesisi çöplüğüne döndü. İstanbul'clan Trakya'ya kadar bir sürü atıksu arıtma tesisine rastlıyorsunuz. Çalışanların da kaçının verimli çalıştığı bilinmiyor. Proje saflıasıncla genelge çok önemli. Ama proje kadar arıtma tesislerinin işletilmesi ele çok önemli. Bu anlamıyla ela bakanlığın denetim mekanizmalarını çok iyi kurması gerekiyor. Şu an için "Bu denetim mekanizmaları var ve iyi işliyor" elemek doğru olmayacaktır. Çünkü bakanlıktaki meslektaşlarımızın sayısı çok yetersiz. Denetleme mekanizmaları bu anlamıyla çok düzgün işlemiyor ama bir projenin ilk yatırım maliyetinin çıkarılıp, yatırım yapıldıktan sonra daha çok o projenin işletiliyor olmasının bir önemi var. Bu önemli bir mesleki kazanım, ama arıtma tesislerinin işletilmesi için ele atılması gereken adımlar var. Bu ela yasal mevzuatla tanımlanabilir. Bizim 2005 raporumuz vardı, orada birkaç öneride ele bulunduk. Örneğin organize sanayi bölgesinde Ar-Ge'cle çalıştırdığınız elemanlar için vergi vermezsiniz, bir muafiyetiniz vardır, bir indiriminiz vardır; atıksu arıtma tesislerinde istihdam edilecek elemanlar için böyle bir şey yapılabilir. En azından eleman istihdamını kolaylaştırabilirsiniz. Arıtma tesislerinde elektrik sarfiyatlarından yakınılıyor, buralara teşvik amacıyla ucuz elektrik sağlayabilirsiniz. İşletmeye yönelik adımlar atıldığında bir bütün olarak iyi hale gelecek. Şu an için proje onay genelgesi önemli bir mesleki kazanımımız, ancak işletme için de söylenecek şeylerin olması gerekiyor. Su ve Çevre Teknolojileri: Bakanlık taSU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • SAYI 4 8TI
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=