Zeytin Karasuyunun Fiziksel Kimyasal ve İleri Oksidasyon Yöntemleriyle Arıtımı ■ Erdinç İKİZOĞLU, Senem HASKÖK Ege Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Biyomühendislik Bölümü •• u lke ekonomisinde çok önemli bir yere sahip olan yağlık ve sofralık zeytin ile zeytinyağı gibi ana ürünlerin yanında "Prina" ve "Karasu" gibi katı ve sıvı yan ürünler de zeytinyağı fabrikalarında onaya çıkmaktadır. Ekonomik olarak değerlendirilebilen pirinaya karşı karasu çevreye gelişigüzel bırakılmaktadır. Bunun sonucu olarak ela ekonomik değerini kaybetmekte ve çevreyi büyük ölçüde kirletmektedir. Zeytinyağı üretimi atıksuları esas olarak zeytinde bulunan maddeleri içermektedir. Ancak zeytinyağı üretiminden kaynaklanan zeytin karasularının çok yüksek konsantrasyonlarda Biyokimyasal Oksijen İhtiyacı (BOİ), Kimyasal Oksijen İhtiyacı (KOİ), Askıda Katı Madde (AKM), yağ ve gres ve fitotoksik özelliği olan çeşitli fenol ve polifenol bileşikleri içermeleri; söz konusu sektör atıksularının önemli bir kirletme potansiyeline sahip olduklarını göstermektedir. Zeytinyağı üretiminde kesikli (pres) ve sürekli (santrifüj) olmak üzere iki farklı yöntem kullanılmaktadır. Her iki yöntemde de üretim sonucunda prina ve karasu gibi iki yan ürün oluşmaktadır (Oktav vd., 2001). Sıvı atık olarak açığa çıkan zeytin karasuyunun konsantrasyonu, üretim prosesi ve işletim koşullarına bağlı ~ SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • SAYI 4 olarak büyük değişimler göstermektedir. Zeytinyağı üretimi sırasında açığa çıkan atıksu miktarı genellikle 0,5-1,5 m3/ton zeytin olmaktadır. Karasuyun arıtımında yaşanan güçlüklerin en önemli nedenleri; bu suyun yüksek organik madde ve polifenoller gibi toksik maddeleri içermesi, sezonluk üretim yapılması ve bir üretim sezonunun 3 - 4 ay kadar sürmesidir. Karasuyun yapısında bulunan organik bileşiklerin başında şeker, azot bileşikleri, uçucu asitler, polialkoller, pektin, yağ, polifenoller, karasuya koyu rengi veren tanenler bulunmaktadır (Rozzi and Malpei, 1996). Zeytinyağı endüstrisi atıksuları (zeytin karasuyu), İspanya, İtalya ve Yunanistan gibi Akdeniz ülkelerinde yüzyıllardan beri önemli bir kirlilik kaynağı olmuştur. Ancak üretimin son 35 yılda önemli ölçü-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=