Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 39. Sayı (Temmuz-Ağustos 2011)

58 Su ve Çevre Teknolojileri • Temmuz - Ağustos 2011 Rehber yeniden düzenlenmemiş olmakla birlikte, ilave yatırımlar ile geri ödeme süresi olarak ifade edilen ilave yatırım ve tasarruf oranları- nın Hollanda ve Türkiye örnekleri üzerinden karşılaştırılabilir olduğu düşünülmektedir. 3.1.3. Geri Ödeme Süresi Geri ödeme süresiyle ilgili olarak 3 zaman aralığı tanımlanmıştır. Geri ödeme süresi, yatırımın yıllık tasarrufa bölünmesiyle elde edilir. Geri ödeme süresi kısa önlemler mali olarak daha ilgi çekicidir ve süratle uygulanabilirler. Bu durumda, geri ödeme süresi kullanım ömründen daha kısadır. Ortalama geri ödeme süresi öngö- ren önlemler, geri ödeme süresi kullanım ömrü ile aynı aralıkta olduğunda, mali olarak ilgi çekici- dir. Öte taraftan, uzun vadeli geri ödemeler öngören önlemler mali olarak ilgi çekici olmadıkları gibi, maliyetten başka bir fayda bekleni- yorsa ya da gelecekte yüksek enerji fiyatları uygulanacak olması halinde uygulanabilirler. 3.2. Önlemlerin Sınıflandırılması Atıksu arıtma alanında enerji verimliliği önlemleri başlıca üç sınıfa ayrılabilir: 1. Suyla ilgili önlemler; atıksu arıtma tesisinde su arıtılmasına dair önlemler. 2. Çamurla ilgili önlemler; su arıtımından gelen çamurun arıtılmasına dair önlemler. 3. Hava arıtımıyla ilgili önlemler; atıksu arıtma tesisinin farklı kısımlarından gelen havanın kötü kokuları önlemek maksadıyla arıtılmasına dair önlemler. 3.2.1 Suyla İlgili Önlemler Atıksu arıtma sistemini ilgilendi- ren enerji verimlilik önlemleri daha çok biyokütlenin havalandırılmasıyla ilgilidir. Ekipman ve proses kontrol önlemleri de kendi aralarında alt kategorilere ayrılabilir. Ayrıca, hava- landırma dışında başka önlemler de tanımlamak mümkündür. Atıksu arıtmayla ilgili tüm önlemler Tablo 3-1’de gösterilmiştir. 3.2.2 Çamurla İlgili Önlemler Çamur hattını ilgilendiren enerji No. Önlem W1 Havalandırma ve sıvı tahrik ekipmanlarının ayrılması W2 Yüzey havalandırma yerine kabarcıklı havalandırma W3 Yüksek verimlilikle çalışan yüzey havalandırıcılar W4 Yüzeysel havalandırıcılarda sıçramayı önleyici kapakların kaldırılması W5 Yüzey havalandırıcılarda batma derinliğinin ayarlanması W6 Tüp ya da disk havalandırma yerine plaka havalandırma W7 Deplasmanlı tip (değiştirmeli) ya da roots tipi kompresör yerine santrifüj tipi kompresör W8 Optimal havuz derinliğinin tespit edilmesi W9 Kesikli havalandırma kontrolü W10 İstenen oksijen konsantrasyon ayar değerinin düşürülmesi W11 Çamur yaşına göre proses operasyonu W12 Alfa-faktörün geliştirilmesi W13 Beklenmeyen düzeyde yüksek havalandırma oranlarını raporlanması W14 Konfigürasyonun optimizasyonu W15 Yukarı Akışlı Çamur Yataklı Filtreleme (USBF) W16 Ardışık Kesikli Reaktör (SBR) W17 Kaynakta arıtma W18 Termal enerji değişimi geçişi W19 Ekipmanların sık aralıklarla ON/OFF yapılmaması W20 Ekipmanların istenmeyen ayar değerlerinde çalışmasını önlemek W21 Çöktürme ünitelerinde sıyırıcı çalışma şeklinin ayarlanması W22 İleri düzey ön-arıtma (elekler) W23 Akışı sağlamak ve karıştırma için yüksek verimlilikte karıştırıcı kullanımı W24 Karıştırıcı pervanesinin periyodik ayarı W25 Karıştırıcıların tipi ve kabarcıklı havalandırma sistemiyle uyumlu olarak konumlandırılması W26 Akış yönünde kompartmanlar arası geçiş W27 Karıştırıcı yerine havalandırma sistemiyle karışımın sağlanması W28 Havalandırma sırasında karıştırıcıların kapatılması W29 Suyun Cazibe ile iletilmesi W30 Yağmur suyunun devre dışı bırakılması W31 Sızmalara dikkat edilmesi W32 Hidrolik sistemin optimizasyonu W33 Nutrient giderimi W34 İlave anoksik hacim oluşturulması W35 Enerji açısından en uygun tasarımın tercih edilmesi W36 Geri devir debisinin ayarlanması W37 Anoksik bölgede nitrat geri devrinin düzenlenmesi W38 Havalandırma hızının proses parametreleriyle eşleştirilmesi W39 Sensör konumunun ve sayısının optimizasyonu W40 Sensörlerin düzenli olarak kalibrasyonu W41 Fosfor gideriminin optimizasyonu W42 Deamonifikasyon W43 Aerobik granül çamur (Nereda) Kısa: < 5 yıl Orta: 5-15 yıl Uzun: > 15 yıl Tablo 3-1: Atıksu Arıtma – Suyla ilgili Enerji Önlemleri