Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 39. Sayı (Temmuz-Ağustos 2011)

54 Su ve Çevre Teknolojileri • Temmuz - Ağustos 2011 Rehber aktarılırken savaklanan su da alıcı ortama deşarj edilir. Çamur Yoğunlaştırma: Birincil ve ikincil çamur, kuru katı madde oranı yüzde 0,8-1,0’den yüzde 3,5- 6,0 seviyesine kadar yoğunlaştırılır. Bunun için graviteli yoğunlaştırıcı ya da mekanik yoğunlaştırıcılar kullanılır. Çamur Çürütme: Yoğunlaş- tırılmış olan çamur, çürütücüye (digester) pompalanır. Yaklaşık ola- rak 33°C’de ve anaerobik koşullar altında çamurun organik kuru katı içeriği yaklaşık olarak yüzde 35-50 oranında azalır. Anaerobik bakteri, organik malzemeyi metan, CO 2 ve suya dönüştürür. Burada elde edilen metan, bir kojeneratörde elektrik ve ısı elde etmede kulla- nılabilir. Aynı şekilde, elde edilen ısı enerjisi çürütücünün ve tesis içerisindeki binaların ısıtılmasında, elektrik enerjisi de tesisin işletme- sinde kullanılabilir. Çamur Susuzlaştırma: Çürü- tülen çamur bir santrifüjden ya da beltpresden geçirilerek susuzlaştırı- lır. Bu işlem sonrasında toplam katı konsantrasyonu yüzde 20-25 sevi- yelerine ulaşır. Susuzlaştırılmış olan çamur, yakma fırınına gönderilir. 2.2. İşletmede Enerji Yönetimi Enerji verimlilik önlemlerinin başarıyla uygulanabilmesi açısından işletim kademesinde bazı önemli hususlar bulunmaktadır. İlk olarak, alınacak önlemlerin önceliklendi- rilmesinde, arıtma işleminin farklı bileşenlerindeki enerji tüketimi- nin izlenmesini sağlamak esastır. İkinci olarak, işletmecilerin enerji verimliliği konusunda bilgili olması ve ilgili önlemlerin operasyonlara uygulanması konusunda da eğitimli olmaları önemlidir. Bu rehber, proses mühendisleri için önlemler sunmaktadır. Bu önlemlerin sahada uygulanması sırasında, işletmecilere düşen görevlerin de kesinleştirilmiş olması, operasyonlarda enerji yöne- timinin sağlanabilmesi açısından önemlidir. 3. Enerji Verimliliği Önlemleri 3.1. Giriş Atıksu arıtma tesisleri büyüklük, tip ve proses konfigürasyonu açısın- dan farklılıklar gösterir. Bu açıdan, ele alınan enerji verimlilik önlemleri genel bir rehber olarak tasarlan- mıştır. Bu rehber, öncelikli olarak uygun önlemlerin seçilebilmesine olanak tanıyan bir yol haritası görevi görmektedir. Rehber kullanıcısı olarak ilk düşünülen hedef kitle, atıksu arıtma tesislerinin tasarım ve optimizasyonundan sorumlu olan proses mühendisleridir. Rehberin