Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 39. Sayı (Temmuz-Ağustos 2011)

48 Su ve Çevre Teknolojileri • Temmuz - Ağustos 2011 Teknik FYA’nın farklı şartlandırmalara tabi tutulan buhar jeneratörü boruları- nın termal davranışları üzerindeki etkisini belirlemekti. Manyetit katmanı üzerindeki çok ince filmin, ısı iletiminde ciddi bir olumlu etkisi olmuştur. FYA ile şartlandırma yapı- lan borulardaki kaynama eğrileri, endüstriyel uygulamaları ifade eden ısı akışı aralığının tamamında fosfat şartlandırması yapılan borulardaki eğrilerin üzerinde çıkmıştır. FYA şartlandırması sürecinde istikrarlı bir biçimde yüksek ısı iletim katsayı- ları ölçülmüştür. Şekil 5’te fosfat şartlandırmasın- dan sonra analiz edilen borulardaki net iyileşme karşılaştırmalı olarak gösterilmektedir. Çıplak metal yüzeylere sahip borularda FYA (Cetamine V 211) ile yapılan testler sonucunda ısı iletim katsayısında %90 ila %150 arasında bir iyileşme elde edilmektedir. Borularda, önce fosfat şartlandırması uygulanıp sonra FYA (PO 4 → Cetamine V 211) şartlandırmasına geçildiğinde dahi, yine %40 ila %90 arasında bir iyileşme elde edilmektedir. Besleme suyunda FYA ile şartlan- dırma yapıldığında egzoz gazı sıcak- lığının düşük olması beklenebilir. Bu durum, buhar jeneratörünün verimliliğini artırır; dolayısıyla CO 2 emisyonlarını azaltır. İşlemlerin kar- maşıklığı nedeniyle beklenen etkiyi nicel olarak hesaplamak mümkün değildir. FYA’nın buhar jeneratörü kon- densatında buhardaki uçuculuğu nitel analizle gösterilebilir. Buhar uçuculuğu nicel olarak, bu sınıfı temsil eden çeşitli maddeler [11] için belirlenmiş olan dağılım den- gesi ile tanımlanır. Buhar uçuculuğu sayesinde, film oluşumu buhar jeneratörünün her noktasında gerçekleşir ve böylece FYA tesisi korozyona karşı tam anlamıyla korur. Korozyon koru- masındaki iyileşmeyi kanıtlamak için kazan tesisatının kondensat sistemine yerleştirilmiş korozyon kuponları kullanarak deneme yapıl- mış ve sonuçlar Şekil 6’da gösteril- miştir. Sülfit, fosfat ve nötrleştirici amin ile yapılan klasik şartlandırma programındaki kazandan alınan korozyon kuponunda oksijen korozyonu açıkça görülürken, FYA ile şartlandırma yapılan kazandan alınan korozyon kuponunda ise sadece hafif, homojen, koruyucu nitelikte pas görülmektedir. Film Yapıcı Aminlerin Dozajlanması FYA esaslı ürünlerin besleme suyuna verilmesinin en iyi yöntemi klasik şartlandırma programlarında olduğu gibi sisteme takviye edilen su hacmi bazında kontrol edilen bir dozaj pompasının kullanılmasıdır. FYA esaslı bir ürün kullanıldığında, hata yapılmaya müsait bir yöntem Şekil 4. Deneme yapılan buhar jeneratöründe boruların konfokal lazer taramalı mikroskobuyla (CLSM) çekilmiş resimleri, (solda) sodyum fosfat ve (sağda) film yapıcı amin ile şartlandırma. Şekil 5. Film oluşturan aminlerle şartlandırma sonrasında ısı akış yoğunluğunun bir fonksiyonu olarak ısı iletim katsayısındaki ‘k’ göreli iyileşme, çıplak metal borular (Cetamine) ve sodyum fosfat ile şartlandırma yapılmış borular (PO 4 → Cetamine). Sodyum fosfatla şartlandırma yapılan çıplak metal borulara ait değerler (PO 4 ; %0’a karşılık gelir) Şekil 6. Bir buhar jeneratörünün kondensat sisteminden alınan çelik kuponlar sülfit, fosfat ve nötrleştirici amin ile şartlandırma yapılmış (solda) ve film oluşturan amin ve nötrleştirici amin ile şartlandırma yapılmış (sağda)