Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 38. Sayı (Mayıs-Haziran 2011)

66 Su ve Çevre Teknolojileri • Mayıs - Haziran 2011 da, emme borusu üzerinde açma/ kapama vanası koyulmasını tavsiye etmiyoruz. Eğer pozitif bir emiş varsa mutlaka açma/kapama vanası konulmalıdır. Negatif emiş olması durumunda dip klapesi konulmalı ve dip klapesinin pislik gelerek tıkanmasını engellemek için Resim 1’de görüldüğü gibi dip klapesi süz- geçli tip olmalıdır. Süzgeçte sıvının geçtiği kesitlerin net alanlarının top- lamı emme borusu kesidi alanının en az 3 katı olmalıdır. Süzgeçli dip klapesi kullanımında diğer bir dikkat edilecek nokta, süzgeçin deliklerinin tıkanmamasının sağlanmasıdır. Süz- geçin görevi, pompanın içine büyük katı parçaların, liflerin, naylonların gitmesini engelleyerek pompayı korumak olsa da, süzgeçin delikle- rinin tıkanma ihtimali de vardır. Bu nedenle süzgeçin deliklerinin tıkan- maması için de süzgeci ve klapeyi çevreleyecek şekilde bir ızgara ile büyük parça geçişi engellenmelidir. Önemli! Negatif emişli pompa sistemleri susuz çalışma gibi riskler içerir, eğer negatif emişten kaçı- namıyorsanız, susuz çalışma ko- ruması için pompa emme ağzına sensör koymanız tavsiye edilir. Vana seçimi Eğer pozitif emiş sözkonusu ise seçeceğimiz vana tipinin kayıp katsa- yısı düşük olan tam geçişli veya tam geçişliye yakın özelliklerde olmasına dikkat etmeliyiz. Tabii ki akışkan özellikleri de bu seçimde bizi kı- sıtlayabilir ve globe vana gibi kayıp katsayısı yüksek vanalar kullanmak zorunda kalabiliriz. Ama bu şekilde bir zorunluluk yoksa, sürgülü vana veya kelebek vana kullanmanızı tav- siye ederiz. Emme tarafındaki su tankında vorteks oluşumunun engellenmesi Emme borusu girişinin sıvı yüze- yine yakın olması nedeniyle vorteks oluşabilir ve pompa hava emebilir, bu durum ise pompamızda aşırı ses ve titreşim oluşumuna ve verim düşümüne sebep olabilir. Vorteks oluşumunu engellemek için boru giriş ağzının su üst seviye- sine olan minimum yüksekliğini(S) bulmak için aşağıdaki formülü kulla- nabilirsiniz. S: metre Q= l/s D= metre (lüle çapı-lüle kullanmıyorsanız boru çapını alınız) S= D+Q/D 1.5 /1069 Paralel çalışan pompalarda emme yapısı Paralel çalışan pompalarda, her bir pompanın emme deposuna bağ- lantısının ayrı olması tercih edilmeli- dir. Ancak, zorunluluk nedeniyle bir kollektör ile ortak emiş yapılacak ise emme hattı ile kollektörde akış hızı 2,4 m/s’yi aşmayacak ve sabit kala- cak, akış yönünde kesit kademeli olarak daralacak şekilde tasarlanma- lıdır. Tesisat yükünü pompa üstüne bindirmenin sakıncaları Boru hatlarının pompa gövdesine yük bindirmesi sonucu kaplin ayarı bozulabilir. Önlem olarak emme ve basma borularının her biri ayrı ayrı, pompaya yakın yerlerden desteklen- meli veya askıya alınmalıdır. Böylece tesisattaki titreşimler de biraz azaltıl- mış olur. Pompa sistemini devreye almadan önce yapılacaklar Tesisatın montajı sırasında emme tankında ve borularda çapak, talaş, cüruf, conta parçası, kum, çakıl, taş gibi yabancı maddeler kalabilir. Tesi- satın ilk çalıştırılmasından önce tüm boru hatları ve tankların, depoların yıkanarak yabancı maddelerden temizlenmesi gereklidir. Bu işlemle- rin yapılmaması durumunda pompa ciddi bir şekilde hasara uğrayabilir. Şekil 6 Yanlış uygulama Şekil 7 Doğru uyglama Şekil 8 Vorteks oluşumu Şekil 9 Vorteks oluşumunun engellenmesi için tavsiyeler Resim 1 Süzgeçli dip klapesi Teknik