Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 38. Sayı (Mayıs-Haziran 2011)

58 Su ve Çevre Teknolojileri • Mayıs - Haziran 2011 Tesis atıklar ızgara presinden geçirilerek tesisten nihai olarak uzaklaştırılma- ları için konteynırlara alınıyor 1.2. Havalandırmalı Kum ve Yağ Tutucu: Kum tutucuda atıksu içindeki kum, taş veya diğer inorga- nik katı maddeler gibi, özgül ağırlığı organik maddeden daha fazla olan ve daha fazla çökelme hızına sahip 0,16 - 0,2 mm’den daha büyük dane boyutlu malzemelerin tutulması amaçlanıyor. Kum tutucuda birbirleriyle para- lel çalışan dört tane havalandırmalı kum ve yağ tutma kanalı yapılmış. Kum ve yağın atıksudan ayrılması için tanklar iki gezer köprüyle do- natılmış. Havuz boyunca çökelen kum sıyırıcı sayesinde kum konisi- ne toplanıyor ve kum/su karışımı ayırma ve bertaraf işlemleri için bir pompayla bir kum ayırıcıya basılıyor. Kum ayrıcıda su muhtevası azaltılan kum, nihai depolama için konteynır- lara alınıyor. Yağ ve diğer yüzebilir maddeler, kum kanalı boyunca uzanan yağ kanalının yüzeyinden toplanıyor ve gezer köprü üzerindeki yüzey sıyırıcıları vasıtasıyla yağ haznesine sıyrılıyor. Toplanan yağ ve yüzebilir maddeler, bu maddelerin atıksudan ayrılması amacıyla yağ pompaları tarafından yağ haznesinden statik ızgaralara basılıyor. Statik ızgaraların üzerinde biriken maddeler nihai de- polama için konteynırlara alınıyor. 1.3. Ön Çökeltme Tankları: Ön Çökeltme Tankları, yüksek özgül ağırlığa sahip organik ve inorganik maddelerin yer çekimi etkisiyle atık sudan ayrılması amacıyla kullanı- lıyor. Beş tane ön çökeltme tankı yapılmış. Atıksu tankın bir tarafın- dan diğer tarafına giderken yüzeyde oluşan köpük sıyrılarak yağ ve köpük haznesine gönderiliyor. Dik- dörtgen tipli ön çökeltme tankları için temin edilen zincir tip sıyırıcılar, tank tabanında çökelmiş olan çamu- ru akıntıya ters tarafta düzenlenmiş konilerde toplanıyor. Toplanan ça- mur, pompalar vasıtasıyla ön çamur yoğunlaştırıcılara gönderiliyor. BİYOLOJİK ARITMA ÜNİTELERİ 1.4. Biyolojik Fosfor Gider- me Tankları: İlk biyolojik arıtma ünitesi olan bu tanklarda fosfor ve azot arıtımı yapılıyor. Tankların ok- sijensiz bölümünde, bünyelerindeki fosforu salan bakteriler, oksijenli bö- lümde saldıklarından çok fazla fos- foru bünyelerine geri alıyor, böylece atıksuda bulunan fosfor bakteri bün- yesine girip atıksu çamuru olarak sistemden ayrılıyor. Bu tankta aynı zamanda denitrification prosesiyle azot giderimi (N 2 ) gerçekleşiyor (NO 3 +C=CO 2 +N 2 ). Biyolojik fosfor ve azot arıtımını sağlamak amacıyla tesiste her biri 6400 m 3 hacminde iki adet anaero- bik tank inşa edilmiş. Bu tanklarda çamur çökelmesi istenmediği için tabanda 0,3 m/s yatay hız sağlamak üzere dalgıç mikserler yerleştirilmiş. 1.4.1. Kimyasal Fosfor Gider- me Ünitesi: Bakteri aktivitelerinin düşük olduğu kış mevsiminde biyolojik fosfor giderimiyle çıkış suyu standartlarının sağlanamaması halinde, bu işlem kimyasal fosfor giderme sistemiyle (FeSO 4 dozlama tankı ve dozaj pompaları) sağla- nacak. FeSO 4 , fosforla reaksiyona girerek FePO 4 halinde çöktürülecek ve bu sayede fosfor sistemden uzak- laştırılmış olacak. 1.5. Havalandırma Havuzla- rı: Her biri 9 bin 300 m 3 hacminde, toplamda 74 bin 400 m 3 ’lük sekiz havalandırma havuzu inşa edilmiş. Havalandırma havuzlarına oksijen temin etmek için her biri 15 bin m 3 /h kapasiteli 4+1 adet hava körü- ğü temin edilmiş. Bu körüklerden sağlanan basınçlı hava tank tabanla- rında bulunan 12 bin noktadan ince kabarcıklı disk tip difüzör yardımıyla atıksu içindeki bakterilerin kullana- cakları oksijen havuzlara iletiliyor. Havuz içinde oksijen metreler mev- cut. Bu oksijen metrelerdeki oksijen değeri düştüğünde (mikroorganiz- ma faaliyetlerinin yüksek olduğu yaz dönemlerinde) havuza gelen boru üzerindeki motorlu vana, oransal olarak açılarak havuz içindeki ok- sijen konsantrasyonunun 2 mg/L olması sağlanıyor. Havalandırma havuzları, mikroor- ganizmaların yeni hücre oluşturmak için atıksu içindeki organik mad- deyi (substrat) besi maddesi olarak kullanmaları sayesinde organik maddenin sistemden aktif çamur (biokütle) olarak uzaklaştırılmasını sağlıyor. Mikroorganizmalar orga- nik maddeyi kullanarak yeni hücre sentezi yapıyor, CO 2 ve H 2 O olarak nihai ürünlere çeviriyor. Sistemden azotun uzaklaşması, havalandırma havuzları içinde yaratılan anoksik / oksik bölümlerde gerçekleştirili- yor. Atıksu önce anoksik bölüme geliyorr. Burada döngü halinde bulunan ve nitrat olarak zengin ilk bölmede nitrat bakterileri tarafından denitrifiye edilip N 2 gazına dönüştü- rülüyor. Anoksik bölümü terk eden atıksu oksik bölüme geçiyor, burada atıksu içindeki azot, önce nitrite sonra da nitrata çevriliyor. Havuzda çökelmeyi önlemek ve suyun yatay hareketini sağlamak amacıyla tabanda 0.3 m/sn hızı sağ- layan dalgıç mikserler bulunuyor. Havuzlarda bulunan mikroorganiz- ma konsantrasyonunu sabit tutmak için son çökeltme havuzunun taba- nından alınan çamur, havalandırma havuzuna geri devrettiriliyor. 1.6. Geri Devir Pompa İstas- yonu: Havalandırma havuzlarında bakteri konsantrasyonlarını sabit