reaktörde (SMBR) yapılan arıtma işlemi, farklı işletme parametrelerine göre değerlendirilmiştir. 2. Materyal ve metod Lab/pilot ölçekli daldırılmış membran biyoreaktör (SMBR) sistemi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Çevre Mühendisliği Bölümü Çevre Laboratuvarında kurulmuştur. Havalandırma tankı için 1000 L'lik polietilen tank kullanılmıştır (efektif hacmi yaklaşık 600 L'dir). MBR kaset sistemi içinde 9 adet plakaçerçeve tipi ultrafiltrasyon membran modülü vardır (polyethersulfone (PES), par büyüklüğü 0,038 mm ve toplam alanı 3,6 m2 ) (MCB 1-Hans Huber Incorporated, Germany) ve havalandırma tankına düşey olarak yerleştirilmiştir. Tanka önce temiz su doldurularak, havalandırıcı çalıştırılmış ve kabarcıkların düzgün dağılımı kontrol edilmiştir. Daha sonra tank, membran modülün üstüne kadar bir evsel atıksu tesisinden alınan aktif çamur ile doldurulmuştur. Membran biyoreaktörünün kontrol sisteminde, iki adet hava üfleTablo 1: Deneylerde kullanılan sentetik atıksuyun karakterizasyonu (Yıldız vd., 2005) Kimyasallar Miktar (mg/L) - Glikoz (C5H12O5H2O) 1000 Üre (CO(NH2)2) 227 Magnezyum Sülfat (MgSO4 7H20) 100 Kalsiyum Klörür (CaCl2) 7,5 Potasyum Dihidrojen Fosfat (KH2PO4) 52.7 Dipotasyum Hidrojen Fosfat (K2PO4) 107 Demir Klörür (FeCl36H2O) 0,5 BOI5 872 KOi 1090 KOi• 1000 mg/L 40 140 130 35 120 30 110 I 100 :S E 25 90 'l;ı 2 80 ~ 20 70 C "" - 60 ,:, 1 15 50 i 40 ~ 10 30 5 20 10 o o o 200 400 600 800 1000 Basınç (mbar) yicisi körük (atıksu havalandırıcı- Şekil 1: Süzüntü akışının basınçla değişimi aeration blower ve membran sıyırıcı-scouring blower) bulunuyor. Membranda tıkanma (fouling) önemli bir problemdir (Turan, 2004). Bu bakımdan membran kasetinin altında bulunan sıyırıcı difüzörü ile sistemde oluşan çamurun sıyrılması sağlanır. Membrandan süzüntü akışı bir adet doğru akım pompası (PWM: Diyaframlı pompa) vasıtasıyla alınır. Herhangi bir arıza, ön levhadaki bir LED ışığı ile gösterilmektedir. Sistem, ön levhadaki üç anahtar ve bir LCD göstergesi ile yönetilmektedir. Deneylerde, MBR sistemi Tablo l'de verilen sentetik atıksu ile beslenl 54 Su ve Çevre Teknolojileri • Ocak - Şubat/ 2011 miştir. Hazırlanan sentetik atıksu, sisteme verilmeden distile su ile 1/5 oranında seyreltilmiştir. Sentetik atıksu, peristaltik pompa ile sisteme verilmiş, tank içindeki membran kaseti bölümündeki membran modül ve hava difüzörlerinin bulunduğu kısımda arıtma işlemi gerçekleştirilmiştir. Süzüntü çıkış debisi bir debi ölçer vasıtasıyla ölçülmüştür. Arıtma süresince, havalandırma tankındaki AKM (toplam askıda biyokütle, MLSS), çözünmüş oksijen (ÇO), pH ve amonyum azotu (NH4 +-N) konsantrasyonları on-line olarak izlenmiştir (SCl000 Ekran Modül'lü sistem, Hach Lange, Almanya). 3. Değerlendirme 3.1. Süzüntü Akışının Basınçla Değişimi Lab/pilot ölçekli MBR sisteminde transmembran basıncı (membran yüzeyinin iki tarafındaki basınç farkı) arttığında (Dp=300-825 mbar), süzüntü debisi (18-110 L/sa) ve dolayısıyla süzüntü akısı (5-30,6 L/(m2/sa)) arasında artmaktadır (Şekil 1). Sabit reaktör hacminde, hidrolik bekletme süresi
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=