Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 34. Sayı (Eylül-Ekim 2010)

Denizden su alma kullanılmasına kadar ilerledi. Deniz suyunun arıtımı ve insan sağlığına uygun içme-kullanma suyu temini için yapılan araştırmalar en uygun arıtma yönteminin "Ters Ozmoz" yöntemi olduğu yönünde. Dünya genelinde oldukça yaygın olarak kullanılan bu yöntem ile birçok ülkede deniz suyu arıtılıyor. Avşa Adası için kurulan Deniz Suyu Arıtma Tesisi de günümüzün en ileri teknolojisi olan Ters Ozınoz yöntemi ile çalışıyor. Genel olarak tesisin çalışma prensibi şu şekilde yürütülüyor: Öncelikle Marmara Denizi'nde, tesisin kurulacağı bölgede geniş ve çok detaylı deniz araştırmaları yapılmış; denizden suyu temin etmek için kurulacak su alma yapısı için ekolojik olarak en uygun su alma noktası tespit edilmiş. Sistemin en önemli ana bileşeni olan "Su Alma Yapısı" ile elde edilen ham deniz suyu, içeriğinde yer alabilecek yosun vb. kaba partiküllerin giderilmesi için mekanik ızgara ve kaba filtrelerden geçiriliyor. Bu işlem sonrasında ise ham ve kullanma uygun olmayan sular. deniz suyu, tamamen deniz suyunun aşındırıcı özelliğine dayanabilecek nitelikte inşa edilen ham su deposuna alınıyor. Ters Ozmoz sistemleri çok küçük gözenek çaplarına sahip "membran" adı verilen özel filtrelerden oluşan sistemler olup, oldukça hassas bir yapıya sahipler. Temel olarak deniz suyunun tuzluluğunun giderilmesini (iyon giderimi) sağlıyorlar. Bu nedenle, ham deniz suyunu doğrudan Ters Ozmoz sistemine beslemeden önce iyi bir fiziksel ön arıtımın uygulanması gerekiyor. Bu amaçla tesiste, Ters Ozmoz sistemi öncesinde, ham sudaki fiziksel kirliliğin giderilmesini sağlamak üzere tam otomatik olarak çalışan "Çok Katmanlı Kum Filtreleri" kullanılıyor. Bu filtreler ile ham deniz suyundaki askıda katı maddelerin < 20 mikron hassasiyette giderimi sağlanmış oluyor. Ham su besleme pompaları yardımıyla Çok Katmanlı Kum Filtrelerine beslenen ham deniz suyu, ön arıtım işleminden geçtikten sonra < 5 mikron hassasiyetindeki kartuş filtrelerden de geçirilerek, Ters Ozmoz sistemine beslenmeye uygun hale getirilmiş oluyor. Deniz suyu bilindiği üzere oldukça tuzlu; içerisinde başta Sodyum ve Klorür olmak üzere yoğun miktarda iyon barındıran ve içme Kum filtreleri Deniz suyunun içerisinde yoğun miktarda yer alan bu iyonların arıtılması amacıyla Ters Ozmoz Sistemi kullanılıyor. Ters Ozmoz sistemi Doğadaki doğal ozmoz olayının tersine çevrilerek saf suyun yoğun tuzlu ortamdan ayrılması için yüksek basınç pompalan kullanılıyor. Bu pompalar yardımıyla basınçlandırılan su, özel imal edilmiş kılıflar içerisinde yer alan membranlardan geçirilerek, iyonlarından ayrıştırılması sağlanıyor. Sonuç olarak membranlardan, tamamen iyonlarından arındırılmış saf su eldesi sağlanmış olmakla birlikte, diğer taraftan ham deniz suyuna göre daha çok yoğunlukta iyon içeren drenaj suyu açığa çıkmış oluyor. Açığa çıkan drenaj suyu kesinlikle herhangi zararlı bir atık içermiyor; bu suyun tekrar denize geri boşaltımı sağlanıyor. Yine bu işlem için de uzun deniz araştırmaları ve çalışmaları yapılmış. Yoğun tuzlulukta bu drenaj suyunun seyrelmesi için en uygun deşarj noktası belirlenmiş. Ters Ozmoz sistemi ile elde edilen arıtılmış su, saf su niteliğinde olup, içerisinde insan sağlığı için gerekli kalsiyum ve magnezyum iyonlarını barındırmıyor. Bu nedenle Ters Ozmoz sonrasında elde edilen saf su, tekrar minerallendirilmek üzere içerisinde doğal kalsiyumkarbonat mineralleri içeren filtrelerden Su ve Çevre Teknolojileri• Eylül- Ekim/ 2010 29

RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=