1 Makale Tablo 2. Toprak tipine bağlı olarak ağır metal sınır değerleri - Toprak Cd Pb Cr Cu Hg Ni Zn Killi 1,5 100 100 60 1,0 70 200 Milli 1,0 70 60 40 0,5 50 150 Kumlu 0,4 40 30 20 0,1 15 60 Tablo 3. Organik kirleticiler için sınır değerler Toprak Poliklorlü Benzo(a)prenler Polisiklikaromatik bifeniller hidrokarbonlar Humus miktarı 0,10 1,0 10 %1>8 Humus miktarı 0,05 0,3 3 %1<8 Tablo 4. Toprağa verilen miktara göre ağır metaller için sınır değerler (mg /kg KM) Ağır metaller 20 ton 30ton biyoatikkompost/ha.3 yıl biyoatikkompost/ha.3 yıl Pb 150 100 Cd 1,5 1,0 Cr 100 70 Cu 100 70 Ni 50 35 Hg 1 0,7 Zn 400 300 Tablo 5. Müsaade edilen ilave yıllık ağır metal yükleri (g/ha. yıl) Cd Cr Cu Hg Ni Pb Zn Müsaade edilen ilave yıllık ağır 6 300 360 1,50 100 400 1200 metal yükleri Tablo 6. Kompost uygulanması ve uygulanmaması halinde toprağa bir yılda bir hektar başına verilen ağır metal miktarı (yükü) gr/ha/yıl, Pb Kompost uygulaması yok 58 Kompost uygulaması var 597 Yüzde olarak değişim + 1.029 metal miktarı Tablo 6'da görülmektedir. (DBU,2003). Toprağın tipine göre toprakların anyon ve katyon tutma kapasitesi, özelliği vardır. Bu değerler ortalama olarak verilen yönlendirici değerler 70 Su ve Çevre Teknolojileri• Mart - Nisan/ 2010 Cd Cu Zn 3,9 34 394 7,6 662 2.433 + 195 + 1. 947 + 618 olarak ela görülebilir. Esas olan her tarlaya özgü özümseme kapasitesinin hesaplanması ve ona göre yıllık yüklerin çıkarılmasıdır. Uygulamada ela herhangi paremetre değerinin sınırı aşmamasına dikkat edilmelidir. Sonuç Karışık kompost ve arıtma çamuru saf kompostu, özellikle evsel atıksu ağırlıklı tesislerden kaynaklanıyorsa, sürekli olarak bu kompostların kalitesinin, sınır değerlerinin ve topraktaki özümseme kapasitesinin ele dikkate alınarak bitki yetiştirmede kullanılması, kullanılma dozlarının veya karışımlarının en iyilenmesi ve uygulama reçetesinin oluşturulması gerekmektedir. Verim artırıcı etkisi yanı sıra, kompost ile birlikte toprağa verilen, bitkiye, suya ve havaya geçen maddelerin "madde akış analizi ve bilançosu" ela yapılmalıdır. Bu sayede biyoorganik atık konıpostun içindeki PAK, PCDD, PCDF, PCB, PBDE, PFAS, PBSM, DEHP, DBB, CP, NP, OP ve LAS gibi organik kirleticilerin düzeyleri belirlenebilir. Çok hassas ekosistemler için bu anılan parametreler önemlidir. Bunun yanında endokrin benzeri ve endokrin etkisi yapan maddelerin araştırılması ela gereklidir. Karışık kentsel katı atıklardan ya ela evsel katı atıklardan elde edilecek kompostun içerebileceği ağır metal ve organik zararlılar, bugün için geliştirilen ve kabul edilen sınır değerlerin üzerinde olduğu bilindiğinden, o konuda araştıramaya bile gerek duyulmamaktadır. Ancak bu ürünler beslenme zincirine girmeyen türden biyokütle üretiminde denetimli kullanılması mümkün olacaktır. Bu bağlamda eski kompost tesisleri "mekanik biyolojik işlem tesisleri"clir. Yani çöp ve katı atıklar nihai olarak cleponiye gömülmeden önce stabilize edilmiş, bertaraf koşullarını yerine getirmiş atıklar olarak kabul edilmektedir. Temiz kompost için "temiz hammadcle" şarttır. Böylece hem topraklar, hem besinler, dolayısıyla ela bütünsel olarak ekosistem korunmuş olacaktır. •
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=