Kompost Uygulamasının Potansiyel Toprak Kirliliği Açısından Değerlendirilmesi<*> Prof. Dr. Ertuğrul Erdin Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü Bülent Yağmur Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü Özellikle 1950-1960'lı yıllardan beri kentsel atıkların (karışık atıkların) kompostlaştırılarak ürünün tarımsal alanlarda, bitki yetiştirmede, topak ıslahında kullanılması Almanya, Avusturya ve İsviçre gibi ülkelerde yaygın olarak uygulanmıştır. Uygulama eş zamanlı olarak toprak kalitesi, bitki kalitesi, madde akışı ile birlikte yapıldığı için, ayrıca kullanılan alanlarda ela uzun yılların etkisi, birikimi ve maddelerin taşınması araştırılclığınclan, çok yıllık deney sonuçları vardır. Halbuki insanlık tarihinde, hayvanların dışkıları ve idrarlarının ya ela her ikisinin karışımından oluşan organik materyalin tarımda kullanılması yüz yıllar öncesine kadar gitmektedir. Berlin Teknik Üniversitesi'nde Dahlem/Berlin'deki, deneme tarlalarında ticari ve organik gübre uygulamasının toprakta ağır metal birikimine neden olduğu saptanmıştır (Becker, 2008). Diğer çok sayıdaki araştırma, özellikle karışık atıklardan elde edilen kompostun arazide kullanılması, istenmeyen ağır metallerin ve organik kirleticilerin toprakta yığılmasına, yüzeysel suya, yeraltı suyuna taşınmasına neden olmuştur. Hatta kültür bitkisine ele geçerek, bitkinin kalitesini olumsuz etkilemiştir. Örneğin üzüm bağlarında, üzümden şaraba geçen ağır metaller yüzünden bazı marka şaraplar pazardan çekilmiştir. Bu nedenle anılan ülkelerde çiftçiler karışık çöplerden elde edilen kompostun, tarlalarında kullanılmasına yüzde yüz ret gözü ile bakmaktadırlar. Ancak biyoorganik atıklar, yeşil atıklar (dal, yaprak, bahçe atığı, ağaç budama v.b) ve evsel atıksu arıtma tesisi çamur kompostlarının kalitelerini ve standartlarını korumaları şartı ile kullanılmasına olumlu bakmaktadırlar. Kamuoyu araştırmasında ise halk, genel olarak bu tür konıpostların kullanılmasından, içeriğindeki mineral ve organik maddelerin doğal döngüsünden yanadır. (Gaeth,2009, 2008). Almanya, İsviçre, Avustuıya'da biyoorganik atıklar ve yeşil atıklardan (ki oldukça temiz olması beklenen bu atıklar) elde edilen kompostlarda istenmeyen kirleticilerin varlığı saptanmış ve hassas sınır değerleri oluşturulmuştur. 100 yıldır hatta daha uzun süredir, kompostu bitki yetiştirmede kullanan bu ülkelerde kamuoyu biyoorganik atıklardan elde edilen kompostların arazide kullanılmasına olumlu bakarken, çiftciler her ikisine de olumsuz yaklaşmaktadırlar. 100 yıldır arıtma çamuru veya benzeri atıkların arazilerinde kullanılmasını sonucu topraklarının kalitesinin bozulduğu kanaatindedirler (Erdin, 2009; Gaeth 2009). Stuttgart Üniversitesi'nde biyoorganik atıklardan, yeşil atıklardan (dal, yaprak, bahçe atığı, ağaç budama v.b) evsel atıksu arıtma tesisi arıtma çamurlarından elde edilen ürünlerin içerdiği ya da içerebileceği organik kirleticilerin, endokrin benzeri maclclelerin, ağır metallerin varlığı ve sınır değerlerinin ne olması gerektiği konusunda çalışma yapılmaktadır. Bu çalışmalardan çel 64 Su ve Çevre Teknolojileri• Mart• Nisan l 2010 /*) 8. Ulusal Çevre Mühendisliği Kongresi'nden derlenmiştir.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=