Tesis yapılması gerekmektedir. A) Halkla ilişkiler faaliyetleri vasıtasıyla çamurun gübre olarak kullanımının kuvvetli bir şekilde kabullenilmesini sağlamak. Bu faaliyetler için; - Kullanıcıların yeterli biçimde bilgilendirilmesi - Bütün ilgili paydaşların faaliyetlere dahil edilmesi - Sistemin işlediği yerlerden örnekler gösterilmesi - Pilot sahalar hazırlanması gerekmektedir. B) Tarımda kullanımın nasıl olduğuna dair pratik yöntemin gösterilmesi - Konuyla ilgili uzmanların işe alınması Tercihen deneyimli ziraat mühendisleri - Arazi sahipleriyle ortaklaşa bir program hazırlanması - Çamurun ne zaman ve nerede kullanılacağı - Arazi birimi başına dozlama oranları - Yasal şartlara göre çamurun kullanımının sağlanması gerekmektedir. Çamurun kullanılması için yeteri kadar arazi ve büyük talep bulunmaktadır. Bu talep AAT'nin üretebileceğinden bile fazladır. Sivas Belediyesi Park ve Bahçeler Müdürlüğü, Çevre ve Orman İl Müdürlüğü gibi kuruluşlar ile Ziraat Odası çamurun kullanımı konusunda isteklidirler. Çamurun bertarafı için düşünülen diğer yöntem ele topraklaştırma yöntemidir. Ülkemizde henüz uygulanmayan bu yöntem Cumhuriyet Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü bünyesinde doktora tezi olarak çalışılmaktadır. Bu çalışma ile birlikte Sivas pilot bölge olarak belirlenecek ve 56 Su ve Çevre Teknolojileri• Ocak - Şubat 12010 uygulama yapılacaktır. Ayrıca çamur bertarafı ile ilgili Sivas Belediyesi katkılarıyla bir sempozyum düzenlenmiş ve topraklaştırma konusu burada ela görüşülmüştür. l0'un üzerinde uzmanın katıldığı (belediyelerden, özel sektörden) bu sempozyumda ortak düşünce topraklaştırma işleminin uygulanması halinde çamurun nihai bertarafının sağlanacağı yönündedir. Sempozyuma ayrıca Avusturya'cla topraklaştırma işlemini gerçekleştiren firmadan uzmanlar ela katılmıştır. Topraklaştırma işleminde, arıtma çamuru verimli bir toprak haline getirilmektedir. Proses öncesi nihai ürünün kullanım alanı belirlenerek ilgili toprak analizleri yapılır. Daha sonra çamur analizleri ile karşılaştırılarak çamurun bu toprağa dönüşmesi için gerekli olan organik ve inorganik maddeler ile karışım miktarları belirlenir. Belirlenen miktarlarda meydana gelen karışım, tekniğine uygun olarak yığın şeklinde bekletilir. Oluşan reaksiyonun son ürünü olarak ortaya çıkan toprak, kullanmak istediğimiz örnek toprak kalitesinde bir topraktır. Oluşan son ürün olan toprak, kullanım sürecinde izlenmesini gerektirmediğinden ve kullanıma yönelik olcluğunclan çok önemlidir. Bu işlem gerçekleştiği takdirde yöntem, çamurun en uygun bertaraf/kullanım yöntemi olacaktır. Sonuçlar ve Değerlendirme Sivas AAT'de yapılan uygulamalarda, tesisten susuzlaştırma sonrası çıkan ve başka herhangi bir işleme tabii tutulmamış yüzde 26-28 KM oranlarındaki çamur, tesis içerisindeki geçici cleponi sahasına taşınmaktadır. Nihai bertaraf sahasının tesisten uzak olması durumunda taşıma maliyetleri çok yüksek olacaktır. Tesisten mevcut durumda günlük ortalama 17 ton çamur çıkmaktadır. Tesis içerisindeki cleponi alanı şu an tamamen dolmuş clurumclaclır. Arıtma çamuru analiz sonuçları "Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Ek 11-A" sınır değerleriyle karşılaştırılmıştır. Çözünmüş organik karbon parametresi dışındaki tüm parametreler sınır değerlerin altındadır. Çamur bertarafında en önemli seçenek bu mateıyalin, tarım ve ağaçlandırma sahalarında kullanılmasıdır. Çiftçilerin çok büyük talebi vardır ve çamuru kullanmak istemektedirler. Ayrıca yüksek gübre fiyatları çamura olan talebi artıracaktır. Bazı resmi kurumlar ile çamurun kullanımı konusunda görüşülmüştür. Bu kurumlar kullanım konusunda destek vermeye isteklidir. Ayrıca kentte yeni meyve bahçeleri bulunmaktadır. Deneme çalışmaları burada yapılabilir. Arıtma çamurlarının araziye uygulanma sürecinde bilinçsiz kullanımın önüne geçilmesi için düzenli izleme ve denetimin yapılması gerekmektedir. Çamurun araziye uygun bertaraf alternatiflerinden biri ele düzenli çöp deponi sahasına götürülerek uzaklaştırılmasıdır. Ancak çöp cleponi sahası, tesise 25 kilometre uzaklıkta olup, işletme maliyetleri açısından uygun bir yöntem değildir. Ayrıca Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinin 28. maclclesincle "Arıtımı çamurunun depolanabilmesi için içinde bulunan su oranının yüzde 65 olması gerekir. Ancak, depo yeri işletmecileri, çamurun su oranının daha fazla olması halinde, deponun stabilizesini bozmayacağı, koku problemi ortaya çıkarmayacağı kanaatine varırlarsa, su oranı yüzde 75'e kadar olan çamurları kabul edebilir" denilmektedir Türkiye'cle henüz uygulanmayan, çamurun topraklaştırma metoduyla yeniden kullanımıyla ilgili çalışmaya başlanmalıdır. Bu çalışmanın sonuçlanması durumunda, nihai çamur bertarafı olarak kullanılabileceği düşünülmektedir. •
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=