(üretilen gazın dışarı kaçmaması için) çalıştırılarak, özel hiçbir önleme gerek duymadan çalıştırılmaktadır. Reaktörden çıkan gaz kompresörlerle alınır. Reaktörler, sistemin kapasitesine göre 20 ton/saat çöp işleyebilme kapasitesine çıkabilmektedir. Uygulanan negatif basınçla konveyörden akıtılan çöp 1 metre kalınlığa kadar çıkarılabilmektedir. Böylelikle, sistemin kapasitesinin daha fazla miktarda çöpü işleyebilecek oranda ölçeklendirilmesi mümkün olmaktadır. Reaktörden kompresörlerle alınan gaz, diğer tüm benzer gaz elde etme tekniklerinde ortaya çıkan gaz ile karşılaştırıldığında, içindeki zararlı maddeler açısından daha temizdir. Böylelikle, gazın temizlenmesi de diğer yöntemlere göre daha ucuz ve kolaydır. Gaz elde etme sistemi, çöpün içeriğindeki nem oranından bağımsızdır. YESsisteminde, çöpün nem oranı sadece harcanacak enerjiyi ve maliyeti etkiler, ancak, sistemin işleyişini hiçbir şekilde etkilemez. Çevresel Etkiler Yukarıdaki tabloda, ANELMAK,YES Sistemi ile ABD Çevre Koruma Ajansı'nın (USEPA) standartlarını (Haziran 2002 tarihli AP, 42 nci Basım, Kitap 1, Bölüm 2 - Katı Atık Bertarafı-) karşılaştırmaktadır. Buradaki değerlerin, her bir tesis ve çöp için değişiklikler göstereceği unutulmamalıdır. işlem Akış Şeması Yukarıdaki şemada, cam cürufu, geri kazanılmış metaller, HCL ve sodyum bisülfit gibi kimyasal sıvılar; ethanol gibi sanayi ürünleri, elektrik ve damıtılmış su gibi değişik ürünler üretilebileceği gösteriliyor. Bu ürünler, tamamen müşterinin ihtiyaçlarına göre bir tesisin kurulabileceği gerçeğine işaret ediyor. • Cam cOrulu Çöp İşleme SC>dyıım aısoı 1 Yukarıdaki şemada ela görülebildiği gibi kamyonlarla gelen çöp tartılır ve dökme noktasından konveyöre boşaltılır. Burada gelen çöpü özelliğine göre (örneğin endüstriyel çöp ise torbalar içerisinde) ve yine müşterinin istekleri doğrultusunda (ihtiyaç duyulmamasına karşın önceden ayrıştırma dahil) ön işleme tabi tutmak her zaman mümkündür. Burada YES Sistemi tarafından ihtiyaç duyulabilecek tek ön işlem buzdolabı, dondurucu ve klima birimleri gibi çöpten "freon" gazının boşaltılmasıdır. Tabii ki, çöp içerisinde "tehlikeli atık" varsa bu çöp ayrı bir işleme tabi tutulacaktır. Sistemin ana ilkesi, çöpün mümkün olduğu kadar çabuk işlenmesidir. Çöpün miktarının, toplanma zamanlarında normal zamanlardan daha fazla olacağı unutulmamalıdır. Bu nedenle, çöpün bir bölümü gece, hafta sonları ve tatillerde işlenmek üzere biriktirilir. İri hacimli çöp parçalanır ve konveyöre belirlenen boyutta konulur. Böylelikle miktarı ne olursa olsun dökme alanı 3-4 günde bir tamamen çevrime uğrar. Dökme alanı olabilecek tüm aksaklıklara karşı çöp toplama alanı standartlarında yapılırlar ve bekleme anında herhangi bir çevresel zarar oluşturulmamaya çalışılır. Çöp doğrudan plazma reaktörüne gönderilir. Düzenli beslemeyi mümkün kılma amacıyla bir hidrolik şahmerdan kullanılır. lsıl Dönüşüm Çöp doğrudan ısıl dönüştürücünün üst kısmına gönderilir (bu bölüme aynı zamanda plazma gaz üreteci veya reaktör de denilmektedir) ve haznede biriktirilir. Hazneye yönlendirilmiş olan plazma torch(ları), haznenin dibinde 2700-4500 QC sıcaklık oluşturur. Buraya dökülen organik malzeme bu kadar yüksek sıcaklıkta oksijen olmadığından ötürü yanmaz. Böylelikle içeriğinde esas olarak karbon monoksit (CO), hidrojen (H2) ve nitrojen (N) bulunan bir gaz karışımı elde edilir. Bu karışım içeriğinde yüksek miktarda enerji bulunmaktadır ve sanayide bir çok şekilde kullanımı mümkündür. Bu sıcak gaz karışımı çöpün içinden reaktörün üst bölümünde biriktirilir. Yukarı çıkan gaz, ısı ile birlikte içinden geçtiği organik çöpte de gaz çıkışına neden olur. Esasen, konveyörden hazneye dökülen çöp, haznenin dibine eriştiğinde, muazzam ısı ile birlikte oksijensiz ortamda gaz haline gelmiştir. Reaktörün üstünden alınan gaz içinde CO, H2, su ve N bulunmaktadır. Ayrıca gaz içerisinde, örneğin erime noktası 1250 2C'den daha yüksek olan, ancak eser miktarda klorin (CL), hidrojen sülficl (H2S), parçacıklar, karbon clioksit (CO2) ve metaller bulunmaktadır. Düşük oksijen oranı ve yüksek sıcaklık nedeniyle, gaz içerisinde furan, dioksin, Nox ve sülfür dioksit oluşamaz. Reaktörden alınan gaz bir dizi gaz işleme tesisinden geçirilir ve soğutulur. Bu işlem sonucunda gazın ısısı 150 2C civarına düşürülür. Bu temiz gaz bir buhar türbinine verilerek elektrik elde edilir. Plazma torch'un ürettiği yüksek ısı ile toprak, cam, silis gibi bütün inorganik malzeme eritilir. Ergimiş metal ve cam haznenin altından magma halinde (yaklaşık 1.7002C'de) dışarı alınır. Dökme esnasında, tesisin özelliğine ve müşterinin isteğine göre magmanın su ile soğutulması sonucu metaller ayrılabilir. Görüleceği gibi bu ısıl işlemin sonucunda hiçbir atık ortaya çıkmaz. Tüm çöp metal ve cama veya SG'ye dönüştürülür. Ortaya çıkan yegane atık, yeniden kullanılabilen cam cün.ıfudur. Bu ürün de asfalt yapımında, cam tuğla elde etmede veya süs eşyası yapımında kullanılabilir. Gazın Temizlenmesi Gaz soğutulma işleminden geçirilirken, içeriğindeki zararlı maddelerin yaklaşık %85'i çevrime yeniden dahil edilerek yok edilir. Ergime sıcaklığı yüksek eser miktarda metal ele aynı işleme tabi tutulur. Nihayetinde kalan partiküller ise ergimiş magmanın içine dahil edilir. Cam cürufu SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • SAYI 3 @]
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=