yapılır. Geçerli bir test olabilmesi için oksijen alma oranının 30 ile 50 mgO2 /1.h arasında olması gerekir. Relatif doyma için, musluk suyu numunesi alınır ve aynı sıcaklıktaki atıksu mımunesi alınarak her ikisinede 30 dakika boyunca hava verilerek doyma noktasına ulaştırılır. Bu sürenin sonunda çözünmüş oksijen probu vasıtasıyla her iki mımune analiz edilir. Relatif doyma sabiti Beta, musluk suyu ve atıksu numelerinin arasındaki çözünmüş oksijen doyma konsantrasyonu oranı olarak tayin edilir. Relatif transfer sabiti alfa ise her iki mımune arasındaki oksijen transferi oranından tespit edilir. Havalandırma havuzundaki ortalama çözünmüş oksijen konsantrasyonu çözünmüş oksijen probu ile tespit edilir. Çözünmüş oksijen probu C0 'nun tespiti için kullanılır. Testin geçerli olması için C0 değerinin 0,5 ile 1.5 arasında olması gerekir. Tablo 5-31'in Yorumları • Değişik havalandırma sistemlerinin saha koşullarındaki verimini karşılaştırmak için genelde kullanılan temiz su verimlerini kullanmak doğru değildir çünkü alfa değerleri sistemden sisteme büyük ölçüde değişmektedir. • Fırça tipi havalandırıcıların ve dalgıç türbin tip havalandıncıların temiz su verimleri yüksek olmasına rağmen atıksudaki verimleri daha düşüktür. • İnce membranlı difüzörler yüksek kalitede ve yeni oldukları zaman yüksek verimli ve avantajlıdır. Ancak uzun dönemde verim düşer ve ortalama 3-5 sene içerisinde difüzörleri değiştirmek gerekebilir. • İnce membranlı difüzörlerin verimi kabarcık boyutuna bağlıdır. Atıksuyun içerisindeki katı maddeler ve aktif çamur kabarcıkların büyümesine neden olur. Alfa değeri mekanik sistemlerden büyük ölçüde farklıdır. Su yüzeyinde mikrotürbülansla oluşturulan (yüksek ve düşük hızlı yüzeysel havalandırıcılar) kabarcıklar bu büyümeye karşı, difüzör ve dalgıç havalandırma sistemlerinde oluşan aktif çamur ve katı maddelerden çok kolay etkilenen kabarcıklardan, çok daha dirençlidir. • Düşük hızlı ve yüksek hızlı yüzeysel havalandırıcılar zaman içerisinde aynı verime sahip olduğundan, uzun dönemde atıksuda en iyi oksijenlendirme kapasitesine sahiptirler. • Oksijen transfer verimine bakıldığına Screwpeller çarklı yüksek hızlı aeratör yüzeysel havalandırıcıların verimlerinin temiz su testleri baz alınarak düşük görüldüğü ancak yüksek alfa değeri (=1) gözönüne alındığında, uzun dönem ortalama verimlerinin membran difüzörlerden ve düşük hızlı havalandırıcılardan daha yüksek olduğu görülmektedir. • Soğutma kapasitesi tabloda dikkate alınmamaktadır. Tablo su sıcaklığını TABLO 5-31: Metcalf & Eddy, Atıksu Mühendisliği 2003, Uluslararası Baskı OKSiJEN TRANSFER VERiMi KARŞILAŞTIRILMASI HAVALANDIRMA SiTEMi Yüzeysel Düşük Hızlı Yüzeysel Düşük Hızlı - EmmeKonili YüzeyselYüksek Hızlı Marine pervaneli Dalgıç Türbin Tip Dalgıç Türbin Tip-Dağıtma Kollu YatayRotorlu ince membranlİ difüzör yeni ince membranlı difüzör kullanılmış YüzeyselYüksek Hızlı Screwpeller-AquaTurbo Temiz Su koşulları 20 'C ve O mg/lt çözünmüş oksijen Atıksu Koşulları 15 ·c ve 2 mg/lt çözünmüş oksijen Transfer Verimi kg02/kW saat Temiz Su Atıksu 1.5-2.1 0.7-1.5 1.2-2.8 0.7-1.3 1.1-1.4 0.7-1.2 1.1-2.1 1.2-2.0 0.7-1.0 1.5-2.1 0.5-1.1 2.5-3.5 0.7-1.9 0.6-1.24 1.4-1.7 0.7-1.6 alfa faktörü 0.8 0.7 1 0.7 0.6 0.6 0.4 1 15 ·c olarak esas almaktadır. Halbuki yüzeysel havalandırıcılar konveksiyon ve buharlaşma yoluyla atıksuyu soğuturlar. Difüzör sistemlerinde ise tam tersi olarak atıksuya ısı verirler. (Su yüksekliğindeki her 1 metre artış, difüzörlere verilen hava sıcaklığının 8-10 ·c artmasına neden olur.) • Çamur ve askıda katı madde konsantrasyonu difüzörlerin alfa değerini büyük ölçüde etkiler. Tabloda bu dikkate alınmamıştır. Doğru tablo değişik çamur ve askıda katı madde konsantrasyonlarında verimleri belirtmelidir. • Havuz geometrisi dikdörtgen veya daire olduğunda düşük hızlı havalandırıcılarda şaşırtıcıların kullanılması gerekmektedir. Şaşırtıcılar havalandırıcının akışını etkiler. Tabloda bu dikkate alınmamıştır. • Alfa değeri hem havalandırma sistemine hemde atıksuyun karakteristiklerine bağlıdır. Esas alınan alfa=0.85 sadece atıksuyu esas almaktadır. Değişik ekipmanların değişik SOR değerleri (Standart Oksijen İhtiyacı) vardır. • Düşük hızlı havalandırıcılarda verim çark çapına, dişli kutusunun kalitesine, köprü ile su seviyesi arasındaki mesafeye bağlıdır. Tabloda bu dikkate alınmamıştır. • Difüzörlerle yapılan testlerde havuz tabanı komple difüzörle kaplanarak testler yapılmaktadır. Uygulamada ise pek çok havuzda tüm taban difüzörlerle kaplı değildir, kabarcıkları havuzda homojen hale getirmek için akım dağıtıcılar kullanılır bu da verimin düşmesine neden olur. • Yüzeysel havalandırma'da difüzör sistemlerinde olduğu gibi acıksuda 2 mg/lt çözünmüş oksijen bulundurma zorunluluğu yoktur çünkü mikro türbülanslar sayesinde aktif çamur çok daha hızlı ve kolay bir şekilde oksijeni nufüz edebilir. Tabloda bu durum dikkate alınmamıştır. • Screwpeller çarklı yüksek hızlı aeratörlerin oksijen yayılma çapı çok yüksektir. Bu duıum tabloda dikkate alınmamıştır. ■ SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • SAYI 3 ~
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=