mühendisçe Katı Atık Yönetim Sistemini başlıklar halinde ele almaya çalışalım Çöp (katı atık) üretimi: 1 Kontrolü çok zor olan bu aşamanın bireylerin eğitim düzeyi, kültür ve alışkanlıkları ile ters orantılı ilişkisi vardır. İyi organize olmuş Kamu yönetimlerinin bize yasal kısıtlamalar ve para cezaları uygulayarak bu süreci kontrol etmesi çok zordur. Bireylerin toplumsal sorumluluğu gereği bu sürece katkıda bulunmak amacıyla katı atıkları kağıt, hijyenik atıklar, cam, plastik, pet şişe, naylon, metal, bahçe ve sebze atıkları, kül, seramik ve tehlikeli maddeler (pil-akü-yazıcı ve fotokopi kartuşları-yanıcı madde kapları-çakmak-tıbbi atıklar v.b.) olarak ayrıştırarak daha sonraki işlemleri (toplama-taşıma-depolama-a yrıştırma-istatistiksel kayıtların oluşturulması ve bertarafı) kolaylaştırması gerekmektedir. Modern bir işlem gibi gösterilen mutfak tezgah altına yerleştirilen çöp öğütücüler hem kanalizasyonlar için sorun olmakta hem de doğru işlenmesi halinde gübre ve bio-enerjiye dönüşebilecek bir ekonomik değer yok edilmektedir. Katı Atıkların Toplanması ve Ayrıştırılması: Yerel Belediyeler tarafından gerçekleştirilen bu işlemler kaynağında ön ayrıştırma yapılmadığı için çok pahalı ve gayri sıhhi olmaktadır. Evlerimizden ve iş yerlerimizde atılan çöpler sokaklardaki birer mikrop kaynağı haline gelmiş varil ve konteynerlerde toplanmaktadır. Bu toplama kaplarının temizliği, ilaçlanması konut sahiplerinin ve site-apartman yöneticilerinin sorumluluğundadır. Konteynerlerde biriken çöpler ve diğer katı atıklar özel araçlarla toplanmaktadır. Belli büyük şehirlerimizde sadece tıbbi atıklar özel araçlarla toplanmakta ve doğrudan yakma tesislerine götürülerek bertaraf edilmektedir. İlçeler bazında, çöp kamyonları ile toplanan çöpler aktarma istasyonlarına getirilmekte ve silolara döküldükten sonra hiçbir ayrıştırma yapılmadan preslenerek özel taşıma araçlarına yüklenerek düzenli depolama yerlerine taşınmaktadır. Aktarma istasyonlarının geri dönüşüm merkezleri haline gelmesi her gün on binlerce ton atık malzemenin ekonomiye yarı mamül olarak geri dönmesini sağlayacaktır. Geri dönüşümü ekonomik olmayan atıklar da hacimce küçültme işlemlerinden geçirilerek daha sağlıklı olarak bertaraf edilmek üzere transfer edilebilecektir. Katı Atıkların Bertaraf işlemleri Düzenli depolama sahalarına getirilen çöpler çevreye en az zarar verecek şekilde sıkıştırılarak depolanabilmektedir. Evlerimizden atıldığı andan itibaren metan gazı üretmeye başlayan çöpler düzenli depolama sahalarına yerleştirilen --... borularla toplanmakta ve elektrik-ısı enerjisi elde edilmesinde kullanılmaktadır. Ülkemizde bazı şehirlerde uygulanmaya birkaç yıl önce başlanmış olması gelecek için ümit vericidir. Bu yöntemde en büyük sorun yağmurla birleşen çöp suyunun çevreye zarar vermeden arıtılmasıdır. İstanbul'da geçtiğimiz yıla kadar belirli havuzlarda dinlendirilen çöp suyu Boğaz'a verilmekteydi. Düzenli depolama için ayrılan binlerce kilometre kare alan üstü öıtülerek tekrar kazanılabilmektedir. Eski vahşi çöp dökme alanlarının gaz üretimi tamamlanmadan yerleşime açılmış olması çok ciddi bir tehlikedir. Düzenli depolamaya gönderilen atıkların tam bertarafı incinerator denilen çöp yakma tesislerinde ve çimento vb tesislerde katı yakıt olarak kullanılarak yapılabilmektedir. Baca gazlarının fi.ıran, dioxin gibi maddeler içermesi nedeniyle arıtılmaları çok pahalı ve elde edilen çökelti atıklarınında bertarafı çok zordur. Aerobik kompost, anaerobik digestion, plazma ve kimyasal gazlaşru-ma yöntemleri kullanılarak düzenli depolamaya gönderilecek atıkların % 95'e kadar bertaraf edilmesi mümkündür. Bu yöntemlerin uygulanması sırasında ortaya çıkan bazı hidrokarbonlar sanayiye hammadde olarak dönmektedir. Elde edilen biogaz da elektrik, ısı enerjisi ve ayrıştırılarak Hidrojen gazı elde edilmesinde kullanılabilmektedir. Kamu kuruluşlarında, Çevre ve Orman Bakanlığında ve Üniversitelerimizde bu konuda yıllardır araştırma-geliştirme yaparak uzmanlaşmış yüzlerce teknik eleman var. Üniversitelerimizde yüzlerce çevre mühendisi yetişmiş ve yetişmektedir. En azından çevre teknolojilerinin, yenilenebilir hammadde ve enerji kaynaklarının değerlendirilmesinde ve uygulanmasında gelişmiş ülkelerden geri kalmayacağımıza inanıyorum. Türkiye bu çağdaş atılımları yapacak beyinlere ve müteşebbislere sahiptir. Benim amacım, herkesin kolaylıkla ulaşabileceği kaynakları araştırarak bu konunun dışında olanlara bilgi aktarabilmektir. Bu sütunlarda tekrar buluşabilmek ümidiyle sağlıklı, karşılıklı saygı ve sevgi dolu günler dilerim. ■ SU VEÇEVRETEKNOLOJiLERi • SAYI3 ~
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=