mühendisce ; COŞKUN MANÇUHAN coskun@ecoprotech.com KATi ATiKLAR YenilenebilirHammadde ve Enerji Kaynağı •• u mraniye çöplüğünün patlamasıyla belediyelerin baş belası çöpün aslında enerji ve hammadde kaynağı olduğu anlaşıldı. Evlerimizden, iş yerlerimizden yiyip-içip-kullanıp bilinçsizce uzaklaştırmaya çalıştığımız, özellikle şehir dışı seyahatlerimizde araç pencerelerinden yol kenarlarına attığımız, piknik alanlarını kirleterek bıraktığımız, denizlere döktüğümüz çöplerimiz kısaca KATI ATIK olarak tanımlanır. Önceleri önemli bir sorun olmayan katı atıklar, şehir nüfuslarının artmasıyla ciddi bir çevre sorunu haline gelmiştir. Avrupa ela endüstri devrimini takip eden yıllarda katı atıkların atılması çok büyük sorun olmaya başlamıştır. 19. yüzyılın sonlarında, bir ada devleti olan İngiltere'cle durum öylesine kötüleşmiştir ki 1888 yılında çöplerin açık sahaya, nehirlere ve denize atılması yasaklanmıştır. Benzeri bir kanun da 1899 yılında ABD'de çıkarılarak çöpün nehirlere ve nehirlere yakın bölgelere dökülmesinin önüne geçilmesine çalışılmıştır. Ülkemizde benzeri kamın ve yönetmelik çıkarılması için 2000'li yılların beklenmiş olmasını anlamak ~ SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • SAYI 3 mümkün(dür) değildir. Gelişmiş ülkelerde bu sorunun çözümü için geri dönüşüme değer olan maddeleri ayrıştırmışlar, kalanı açık düzenli çöp toplama alanlarına dökmüşlerdir. Bu yöntemden ele çöp suyunun çevre alt yapısına zarar vermesi ve arıtılmasının çok zor olması nedeniyle vazgeçmişlerdir. Bunun yerine özel sıkıştırma yöntemleriyle düzenli çöp sahasına dökülen atıkları "incinerator" denilen çöp yakma tesislerinde yakarak ısı ve elektrik enerjisi üretmişlerdir. Yakılan çöp santrallerinden çıkan baca gazının çok zehirli olması, pahalı baca gazı temizleme yöntemlerini zorunlu hale getirmiştir. Başta İngiltere ve Almanya önce düzenli çöp depolamaya kısıtlama getirmiş, daha sonra da çöp santrallerinin yerine çevreye en az zarar verecek yöntemler geliştirmeye başlamışlardır. Bu yazımda evlerimizden ve iş yerlerimizden başlayarak çöplerin modern anlamda nasıl yönetilebileceğine dikkatinizi çekmek istiyorum. Katı atık yönetimi, kamu sağlığı, ülke ekonomisi, çevrenin korunması konularını dikkate alarak çöpün oluştuğu yerele kontrolü, depolanması, taşınması, işlenmesi (değerli malzemelerin geri dönüşümü) ve bertaraf edilmesine kadar olan sürecin yönetimidir. Bu süreçte tüm mimarlık, mühendislik, işletme ve sağlık branşlarının üstlerine düşeni yapması gerekmektedir. Öncelikle şehir ve semt bazında katı atıkları oluşturan maddelerin analizi yapılmalıdır. Günde yaklaşık 10.000 (on bin) ton çöpün toplandığı İstanbul'da bu analiz İSTAÇ (İstanbul Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Atık Maddeleri Değerlendirme San. Ve Tic. A.Ş.) tarafından yapılmıştır. lstanbul'da çıkan Çöplerin Muhtevası (lstaç Broşürlerinden alınmıştır) Ortalama değerler: Organik madde % 42.97 Kağıt % 7.76 Plastik % 4.80 Naylon % 9.37 Tekstil % 5.36 Cam % 6.20 Metal % 5.80 Çocuk bezi % 8.46 Kül ve diğerleri % 9.28
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=