tesislerinin kurulması yaygınlaştı ama çıkan çamurlar ciddi sıkıntılar oluşturuyor. Bizim tesisimizde atıklar ısıl işleme tabi tutularak gazlaştırma yoluyla enerjiye dönüştürülecek. Biz bu işleme yakma demiyoruz, ısıl işlem eliyoruz. Çünkü yakma aslında fazla oksijenin olduğu bir ortamda gerçekleşiyor biz ise oksijenin az olduğu bir ortamda bunu gerçekleştiriyoruz. Dolayısıyla uygulayacağımız sistemin adı gazlaştırmadır. Bu sistemde işleme tabi tutulacak atıklar bir menü şeklinde hazırlanıyor. Yani o gün o saatte ısıl işleme tabi tutacağınız ürünler belirli bir menü ile hazırlanıyor. Her atığın bir enerji değeri var, bizim MESS üyelerinin atıklarına baktığımız zaman ortalama 15 bin kJ/kg gibi bir enerji değeri olduğunu gördük. Bu tabi ki önemli bir değer. Çünkü linyit kömürünün yaklaşık 4 ile 6 bin kJ/kg enerji değeri var. Öte yandan 30 bin 40 bine kadar giden atıklar da var ama ortalaması 10 ila 15 bin kj/kg olan bir sistem kuruyoruz. Buna uyan atıkların enerjisini alıp elektriğe çevireceğiz. Tesisin 5'cle l'ini ele bu termik işlem bölümü oluşturuyor. SÇ: Ara depolama hizmetleri ve taşıma hizmetlerini de şirket olarak siz kendiniz mi yürüteceksiniz? Cavit Vardarlılar: Şu anda bir ara depomuzu Çerkezköy'cle kurmak üzereyiz. İkincisi tahminen yine Eskişehir-Bursa yakınlarında bir yerele olacak. Çünkü bu tesisin devreye girmesi yaklaşık olarak 3 sene kadar bir süre alacak. Dolayısıyla ara depolarla bu süre zarfında ela üyelerimize hizmet vermek istiyoruz. Lojistiği de ilk başta çeşitli firmalardan destek alarak yapacağız. Bizim şartlarımızda bize düzgün hizmet verecek bir şirket bulabilirl 42 Su ve Çevre Teknoloıileri • Sayı 28 • Eylül-Ekim sek, sorumluluğu bize ait olmak üzere çalışabiliriz. Ama daha sonra keneli lojistik işimizi ele kurabiliriz. Buna daha yüzde yüz karar vermiş durumda değiliz. SÇ: Projede geri kazanım boyutu da olacak mı? Cavit Vardarlılar: Geri kazanımı birinci aşamada projemize dahil etmedik. İkinci aşamada gerek elektrik-elektronik aletler gerekse ömrünü tamamlamış araçların geri kazanımı için gerekli ünitenin kurulmasını planlıyoruz. Burada ela ömrünü tamamlamış araçlar ve elektrik-elektronik eşyalardan ekonomik değeri olan malzemeler alınarak, tekrardan malzeme piyasasına geri kazandırılacak. Geri kazanılamayacak malzemeler ele tesisimizde işleme tabi tutularak enerjiye dönüştürülecek. SÇ: Kullanılacak teknolojiler konusunda neler söylersiniz? Cavit Vardarlılar: Orada düşündüğümüz birinci derecede bir mühendislik çahşması olacak. Bu çalışmayı yurt dışı firmalarla yapacağız. Onların ortaya koyacağı bir ihale dosyası olacak. SÇ: Bir firma ismi var mı? Cavit Vardarlılar: Danimarkalı ve Alman firmalarla görüşüyoruz. Bu bir teklif alma şeklinde olacak. Ondan sonraki aşamada ela bu firmaların ortaya koyduğu ihale evraklarıyla uluslararası bir ihaleye çıkılacak. Türkiye'cle maalesef teknoloji bazında böyle bir tesisi yapan firma yok. Dolayısıyla bizim zaten birinci derece önem verdiğimiz konu ela teknoloji konusudur. Bir denetim firmasının bu bir Alman firması ela olabilir, sistem kurulum sürecini sürekli denetliyor olmasını şart koşacağız. Yani iş bittikten sonra, biz gittik baktık sistem çalışıyor şeklinde değil, bu sistem Alnıanya'cla çalışıyor olsaydı hangi şartlarda kabul görüyorsa aynı şekilde clenetinılere tabi olarak yapılmasını talep edeceğiz. Avrupa Birliği'nin ilgili düzenlemeleri, ü!keler bazında ela değişiklikler gösterebiliyor. Bu düzenlemelerin en iyi ve sıkı uygulandığı ülkeler Danimarka ve Almanya. Yani çevreye uyum konusunda daha sıkı sistemler koyan, şart koşan ülkelerin başında bu iki ülke geliyor. Dolayısıyla biz ele projenin planlanması ve uygulama denetimlerinde muhakkak bir Alman denetim firmasının olmasını şart koşuyoruz. Tabi bu işin uzun vadeli bir garantisi ele söz konusu olacak. Öte yandan son 10-20 sene içinde bu tür sistemleri planlayan-kuran-üreten firma sayısı ela oldukça azaldı. Çünkü Avrupa'cla yaklaşık 30 seneden beri bu sistem yatırımları yapıla gelmiştir ve şu anda artık Avrupa'da yenileme yatırımları yapılıyor. Dolayısıyla onlar 20-30 sene önce kurdukları bu tesisleri bugün yenilerken bizim kuracağımız tesis tabi ki çok daha yeni bir teknolojiye sahip olacak. İnanıyorum ki biz bu tesisle Türkiye'cleki en yeni teknolojiyi ele kurmuş olacağız. SÇ: ısıl işlem sonucunda oluşacak kül konusunda neler yapmayı düşünüyorsunuz? Daha önce İzaydaş kül ile ilgili plazma teknolojisini gündeme getirmişti biz de hatta dergimizde yazmıştık ... Cavit Vardarlılar: Yüzde 15 civarında bir kül oluşuyor. Aslında daha yüksek ısı derecelerine çıktığınız zaman bu kül daha camsı görünüm alıyor. Şu anda Japonya'cla bir tesiste plazma sistemi var. Hinclistan'cla kurulmak üzere ama çok fazla denenmemiş bir sistem. O yönele ela-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=