Türkiye'de karbondioksit in yeraltına depolanması çalışmaları başladı T ürkiye'de, termik santrallar, rafineriler ve fabrikalardan atmosfere yayılan 250 milyon metreküp/yıl dolayındaki karbonclioksitin yer altında depolanması için çalışmalara başlandı. ODTÜ'lü araştumacıların ela yer aldığı ve Türkiye'nin karbon envanterinin cleğerlenclirilcliği projede, maliyeti yüksek teknolojilerin Türkiye'cle uygulanabilirliği araştırma kapsamına alındı. Eneıii Bakanlığı, ODTÜ Petrol Araştırma Merkezi ve Türkiye Perı-olleri Anonim Oıtaklığının (TPAO) oıtak yürüttüğü projede konunun karbonclioksitin yerin altına enjekte edilerek depolanması olduğunu kaydeden ODTÜ Petrol ve Doğal Gaz Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Eneler Okandan şunları söyledi: "Karbondioksidin petı·ol üretimini aıtırma amacıyla yer alElektrikli arabalar McDonald'slarda şarj edebilecek D ünyaca ünlü hamburger zinciri McDonalcl's, müşterileri için dev bir adım atmaya hazırlanıyor. Elektrikli arabası olanlar aıtık dolum yeri bulma sıkıntısı çekmeyecek ve araçlarını McDonalcl'slarcla şarj edebilecek. Pilot uygulama için isveç'in Stockholm şehrine karar veren yetkililer, İsveç'in en önemli eneıii şirketlerinden biri olan Elforsk ile el sıkıştı. Aynı sistem önümüzdeki haftalarda bir Amerikan eyaleti olan Güney Carolina'cla ela başlatılacak. McDonalcl'slara kurulacak dolum cihazına Mc Charger (Mc Şaıiı) adı verile28 Su ve Çevre Teknolojileri • Sayı 28 • Eylül-Ekim tına enjekte edilmesi konusu Türkiye'de halen uygulanan bir yöntem Batı Raman sahasına karbondioksit enjekte ediliyor ve böylece daha fazla perı-ol üretimi gerçekleşiyor. Ancak bu teknoloji karbondioksiti depolama amaçlı olarak kullanılmıyor. Önce petrol üretiliyor, petrolden karbondioksit ayrılıyor ve karbondioksit tekrar sahaya basılıyor. Bir başka deyişle yeniden petrol üretiminde kullanılıyor. Ya ela bu karbondioksit atmosfere salınıyor". Türkiye'de karbonclioksitin en çok termik santraller, rafineriler, çimento ve demir çelik fabrikalarından atmosfere yayıldığını vurgulayan Okandan, buradaki en önemli konunun karbonclioksitin baca gazından ayrıştırılması için uygun teknolojinin seçilmesi olduğunu kaydetti. Karbondioksit üretim noktalan ile bunların enjekte edileceği noktaların mesafesinin ekonomik açıdan önemli olduğuna işaret eden Okandan, projelerinde bazı tesislerin karbon emisyonlarını yıllık olarak belirlediklerini ve değerlendirme yaptıklarını aktardı. Okandan, projelerinde yaptıkları çalışmalarla ilgili şu bilgileri vereli: cek. Mc Şarjların elektrik ihtiyacı, anlaşma yapılan Elforsk şirketi tarafından sağlanacak. McDonalcl's Kurumsal Sosyal Sorumluluk Müdürü İsveçli Petra Dahlman, eğer proje başarılı sonuçlanırsa, İsveç'in Batı ve Güney bölgelerinde bulunan diğer McDonald'slarcla da aynı uygulamayı sonbaharda başlatacaklarını söylüyor. İsveç'de halen birkaç yüz elektrikli aracın bulunduğu ancak sayılarının zamanla çoğalacağı düşünülen elektrikli araçlar pazarı için geliştirilen projede Dahlman; "Her şey gelişimin çok hızlı yaşanacağını işaret ediyor. Bu gelişimin ne derece hızlı olacağını otomotiv sektöıünün iki önemli ismi Volvo ve Mitsubishi'nin çok yakında elektrikli araba modellerini piyasaya süreceklerini açıklamalarından da anlayabiliriz" eliyor. "Emisyon noktalarıyla yer altına depolanacak noktaların eşleşmesi lazım. Bir başka deyişle Trakya'dan aldığımız karbondioksidi Güneydoğu Anadolu'ya taşmıamız ekonomik değil. Bu nedenle Güney Doğu Anaclolu'da bulunan bir saımal veya fabrikadan ayrıştırılacak olan karbondioksidin yine o bölgedeki bir petrol sahasına basılması halinde ne olur sorusuna yanıt bulmaya çalışıyoruz. Bunun için halen üretimi süren bir saha seçildi ve bir model çalışması yaptık. Bu uygulama, sahadan daha fazla perı-ol üretme imkanı verecek Bu miktarın ne olabileceğini belirlemek amacıyla model çalışmasının sonuçlarını değerlendirdik. Karbondioksidin, tesislerin baca gazlarından ayrıştırılması için tesis kurulursa, taşmıa ve depolama için nasıl bir teknik alt yapı gerekir? Bunun ekonomik analiz sonucu ne olur? Projemiz kapsamında bu sorulara cevap ürettik Türkiye'cle daha farklı jeolojik yapılarda ela karbondioksit depolanması mümkün, bu imkanların ne olduğu konusunda ela önerilerimiz oldu." Özellikle araç sahiplerinin bu gelişmelerden oldukça memnun olacağı düşünülüyor. Yeni şarj uygulamasının diğer şehirlerde nasıl bir tepki göreceği ise şimdiden merakla bekleniyor.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=