bir teknoloji. Biz burada kimyasal bir arıtma yaparak kısmen arıtarak belli değerlerdeki atıksu haline yani belediye atıksuyu haline getiriyoruz. Buradan şebekeye vereceğiz ve oradan merkezi atıksu arıtma tesisine gidecek. Biz bu projenin benzerini Bursa'da da yapmıştık. Su ve Çevre Teknolojileri: Suyun ve gazın toplanması çalışmalarının ardından hangi aşama geliyor' Fehmi Altan: Nihai proje hazırlandığı zaman sahanın ti.im eğimleri, açılar, tepedeki düzlük alanları vb. belirleniyor. Ondan sonra bu zeminin, alttaki çöpün bu forma getirilmesi gerekiyor. Bunu yaparken havalandırılıyor sonra tekrar sıkıştırılıyor. Kademe kademe bu işlem devam ediyor. Bu şekilde istediğiniz eğimi ve kotu yakalamanız lazım. Bunun da standartları var, bu standartların üzerine çıkamıyorsunuz. Çöpün sıkıştırılması bittikten sonra üzerine kil seriyorsunuz, onun üzerine geomambran, geotekstil tabakası koyuyorsunuz. Daha sonra kum, çakıl benzeri bir örtü seriyorsunuz. Onun üzerine de toprak serip bitkilendiriyorsunuz. Burada sıkıştırma sonrası 1.70 m'lik bir tabaka oluşturuyoruz. Su ve Çevre Teknolojileri: Kullanacağınız ekipmanları satın mı alacaksınız? Fehmi Altan: Şöyle, arıtma tesisi genelde paket olarak alınır. Ön arıtma inşaatını biz yaparız ama paket satın alacağız. Onun dışında borular buradan gidecek. Gaz toplama ve yakma tesisi, geotekstil ve geomambran ithal edilecek. Su ve Çevre Teknolojileri: Cezayir'de başka böyle bir tesis daha var mı? Fehmi Altan: Hayır Cezayir'in ilk tesisi olacak. Dolayısıyla Cezayir'de şu anda o kadar göz önünde bir proje ki. Hem başkente hem de göz önünde. Bakanlığın en büyük projesi. Hem çok iyi hem de zamanında yapmamız lazım. Sonuçta 3 senelik bir inşaat süresi var. Bu proje tüm ilgili yetkililerin ve kurumların taşın altına elini koyduğu bir proje ve herkes bir risk alıyor. Bakan da risk alıyor. Çünkü diğer tarafta Avrupalı Amerikalı firmalar var ve bir Türk firması ihaleyi alıyor. Bu belki onun için bir risk olabilir. Bu işi çözüp çözmemekte onun riski. Çünkü Nisan'da seçimler var. O zamana kadar da çalışma görmesi lazım. Biz işi biliyoruz ama bu büyüklükte işi biz de ilk defa yapıyoruz. Zaten dünyada da bu büyüklükte işler çok azdır. Böyle bir projeyi bir Ti.irk firmasının alması çok önemlidir. Dünyada bu işi yapan ilk Ti.irk firması olacağız. Bu iş başarıyla yaparsak ki yapacağız, Cezayir'de önümüz çok açılır. Nitekim Cezayir'de bu büyüklükte olmasa da buna benzer 30-40 tane proje daha var. Su ve Çevre Teknolojileri: O zaman Sistem Yapı'nın Cezayir'e yönelik bir açılımı var diyebilir miyiz? Fehmi Altan: Bizim sektörümüz çevre sektörü. İş potansiyellerinin değerlendirilmesi için çevre sektöründe bir doğal kriterler vardır bir de doğal olmayan kriterler vardır. Doğal kriterleri değerlendirecek olursak; şimdi çöp üretmek için belli bir nüfus lazım. O ülkenin nüfusu yüksek olacak. Bu bölgede Cezayir'in nüfusu yüksektir. Bir kalkınma sürecinde olması lazım. Bu yatırımı yapacak bir kalkınma süreci gerekiyor. Bu süreç çöpten başlamaz hiçbir zaman. Türkiye'ye bakın, bundan 15 sene önce içme suyu tesisleri yapıldı. Suyun tüketilmesi sağlandı. Tükettikten sonra bu sefer tüketilen suyun temizlenmesi ve arıtılması süreçleri ve tesisleri başladı. Sonra da sıra çöpe geldi. Cezayir'de de biz bu süreci takip ediyoruz. Tabi o ülkenin yatırım imkanının olması da lazım. Çünkü çevre yatırımı hep sona bırakılan bir yatırımdır. O yüzden parası olmayan ülkeler bu yatırımı kolay kolay yapmaz, kredi alması lazım. Ama Cezayir parası olan bir ülke ve senelik petrol gelirinin belli bir kısmını yatırıma ayırabiliyor. Bu yatırımın belli bir kısmını da çevreye ayırıyor. Bunları bir araya getirdiğiniz zaman nüfusu büyük, yatırım imkanları var ve kültür olarak da Osmanlı kültürü geçmişinden dolayı bizi benimsemiş ve seven bir toplum. Öte yandan tarihinde kötü bir Fransız deneyimi de var. Bizi hoşgeldinizle karşıladılar. Su ve Çevre Teknolojileri: Projenin finans işleri nasıl yürüyor? Fehmi Altan: Cezayir'de çöplüklerin sorumluluğu çevre bakanlığında olmakla beraber belediyeler ve valilikler tarafından işletiliyor. Kontrolü, kapatılması, rehabilitasyonu gibi konular bakanlık tarafından yürütülüyor. Bu da çevre bakanlığının bir projesi. Cezayir'de devlete ait bir projenin ihalesi yapılıp sözleşmesi imzalandığı zaman o işin finansmanı da genel bütçeden çıkıp projeye intikal ediyor. Bu projenin de finansmanını da yüzde yüz Cezayir hükümeti karşılıyor. Kredi söz konusu değil. Bugünün fiyatlarıyla vergiler dahil yaklaşık 65 milyon euroluk bir proje. Çöpün rehabilitasyon işi tamamlandıktan sonra işletme süresi 2 yıl olacak. İşletilecek kısım da arıtma tesisi ile gaz yakma tesisi. SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • SAYI 23 [ill
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=