Arsenik... Arsenik doğal olarak meydana gelir ve kayalarda bulunur. Erozyon aracılığıyla su kaynaklarını kirletir. Boya, metal, sabun, ilaç gibi endüstriyel ürünlerin, üretim proseslerinin yan ürünü olarak da doğaya karışabilir. Arseniğin iki bilinen formu vardır; Arsenit (Arsenik III) ve arsenat (Arsenik V). Arsenik Ven çok bilinen formudur ve içme suyundan giderimi daha kolaydır. Arsenik III'ün giderimi daha zordur ve insan sağlığı için tehlikelidir. Arseniğe uzun süre maruz kalmanın zarar verici etkisi olduğu kanıtlanmıştır. Deride açılma, prostat problemlerine yol açan ciğer ve idrar rahatsızlıkları ile kansere yol açabilir, kardiyovasküler rahatsızlığı, şeker hastalığı ve üreme zorlukları gibi çok ciddi sağlık problemlerinin doğmasına da sebep olabilir. Bu nedenle küresel su arıtma pazarı, arsenik değerlerini Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) izin verdiği önceki değer olan 50 µg/l'den, 10 µg/l'nin altına düşürmede teknolojik çözümler üretmek için görevlendirilmiştir. Avrupa ve Kuzey Amerika'nın dışında 15 ülke yeni standardın tanıtılması için tarih belirleme konusunda anlaşmışlardır. Ülkelerin uyumluluk için zaman çizelgesi figür l'de gösterilmektedir. Arsenik Arıtım Teknolojileri Bir arsenik giderim teknolojisini değerlendirmeden önce, sistemin faydası detaylı su analiz değerleri ölçülerek ve arseniğin arıtma teknolojilerinin performansını engellememesi için benzer kimyasal özelliklere sahip canlı türleri için de özel analizler yapılarak değerlendirilmeli. Potansiyel arsenik konta- - minasyonun mevcut olduğu her bir bölgede farklılıklar gösterdiği değerlendirilmelidir. Pilot testler veya RSSCT (hızlı küçük çaplı kolon testleri) bazı arsenik giderim teknolojilerinin performasının öngörüsü hakkında bize yardımcı olur. İlk yatırım ve işletme maliyetlerine ek olarak, bir arsenik giderim teknolojisi; teknoloji üreticisinin arsenik giderim piyasasındaki deneyimi yanında performans kriterinin farklılığı da değerlendirilmelidir. Performans kriteri teknik gereksinimleri ve gelişim aşamaları ve beraberinde ticari ihtiyaçları işaret etmelidir. İyon değiştirme, aktif alüminyum oksit, ters ozmoz, koagülasyon/filtrasyon ve absorpsiyon gibi mevcut arsenik giderim proseslerinin karşılaştırılması Tablo 1'de gösterilmektedir. Demir Oksit Adsorpsiyonu Adsorpsiyon spesifik bir debi veya hızda yönetilen devamlı bir prosestir, genelde yaklaşık 17m3/m'/saat, bir sabit yatak absorberinden aşağıya doğrudur. Şekil 1 - Teknoloji Proses Kimyasal Kullanımı Demir Oksit Adsorpsiyonu (Bayoxide®E33- SevernTrent) Basit Yok Ters Ozmoz Orta Yıkama Kimvasalları iyon DeCıistirme Kompleks Rejenerasyon Kimyasalları Aktif Alüminyum Oksit Orta Rejenerasyon Kimyasalları Koagülasyon/Flitrasyon Orta Yıkama, Koagülasyon Kimyasalları Tablo 1- Arsenik Arıtım Teknolojileri ~ SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERi • SAYI 22 Boş yatak temas süresi (EBCT), tam arsenik adsorpsiyonunun etkisi için gerekli yatak içerisindeki kalıcı su miktarını belirleyen diğer bir kilit adsorpsiyon parametresidir. Adsorpsiyon teknolojisinin diğer çekici yanı da kolaylığı ve diğerlerine nazaran düşük maliyetidir. Örneğin; koagülasyon/filtrasyon başlangıç maliyeti daha yüksek ve daha fazla işgücüne ihtiyacı olan bir prosestir. Ek olarak, adsorpsiyona göre daha karmaşıktır. Bununla birlikte, koagülasyon/filtrasyon, birçok kirletici maddenin yüksek seviyelerinin arıtımında etkili çözümler sağlayabilir. Demir adsorpsiyonun diğer bir avantajı da ilerlemeyi tahmin edebilmesidir. (Şekil 1) Ters Ozmoz Ozmozun prensibi, düşük tuz ihtiva eden suyun bir ozmotik membrandan daha yüksek tuz içerikli solüsyona doğru ozmotik dengeye ulaşana kadar kendiliğinden geçmesidir, Bu doğal olayda, daha yüksek tuz içerikli solüsyona basınç uygulanıyor. Basınç gradyanını koruyarak hemen hemen saf su üretebiliyor, (membranın geçirgenliğine bağlı olarak). Başarısız sonuç alma riski yüksek ve arsenitin sürekli giderimi daha zordur. Ters ozmoz prosesiyle üretilen su içilebilir hale gelebilmesi için tekrar minerallerce zenginleştirilir. Buna ek, besleme suyundaki bulanıklık artışı, prosesin verimini düşürür ve ön arıtma gereksinimini doğurur. iyon Değiştirme İyon değiştirme, arıtılacak su içerisindeki bir iyonun absorbantta bulunan diğer bir iyon yer değiştirmesine izin veOrtaya Çıkan Atık Atılan Su Düşük <%0,1 Yüksek % 10-25 Yüksek %2 Yüksek %1 Orta %1
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=