Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 206. Sayı (Eylül 2025)

ÇEVİRİ lıklar, mangrovlar, gelgit düzlükleri, göller, nehirler ve akarsular, kara içi bataklık ve sazlıklar ile turbalıklar. SULAK ALAN KAYBI VE BOZULMASI Sulak alan kaybı devam etmektedir. 1970’ten bu yana tüm doğal sulak alan tiplerinde kayıplar belgelenmiştir. Yıllık ortalama sulak alan kaybı % -0,52 olarak hesaplanmıştır (sulak alan tipine bağlı olarak % -1,80 ile % -0,01 arasında değişmektedir). Yalnızca kara kullanımı değişiklikleri nedeniyle milyonlarca hektar sulak alan yok olmuştur. Örneğin, 1970’ten bu yana yaklaşık 177 milyon hektar kara içi bataklık ve sazlık kaybolmuştur. Sulak alan bozulması da yaygındır. Hem Sulak Alanlar Sözleşmesi Taraf Ülkeleri raporları hem de Dünya Sulak Alan Anketi (WWS) verileri, çoğu bölgede sulak alanların ekolojik karakterinde bozulma yaşandığını göstermektedir. Bozulma oranları, kalkınma ve arazi kullanım değişiklikleri gibi faktörlere bağlı olarak zamanla ve bölgelere göre farklılık göstermektedir. Son yıllarda Latin Amerika, Karayipler ve Afrika’da kayda değer düşüşler görülmüş, aynı zamanda Avrupa, Kuzey Amerika ve Okyanusya’da da bozulma artmıştır. SULAK ALANLARIN İNSANLARA KATKILARI Sulak alanlar insanlara büyük faydalar sağlamaktadır: gıda üretir, küresel su döngüsünü düzenler, su kirleticilerini temizler, doğal afetlerden korur ve karbon depolayarak iklim sistemini destekler. Bu raporda, Ekosistem Hizmetleri Değerleme Veri Tabanı’ndan alınan 1.500’den fazla değer tahmini kullanılmış ve sulak alanların düzenleyici, tedarik edici ve kültürel hizmetleri hakkında yayınlanmış bilgiler özetlenmiştir. Sulak alanlar yüksek değerli bir kaynak ve toplum için büyük bir varlıktır. Sulak alanlar bozulduğunda veya yok edildiğinde, sundukları ekosistem hizmetleri ve faydalar da azalır. 11 sulak alan tipinde kalan 1,425 milyar hektar sulak alan, her yıl yaklaşık 7,98 trilyon $ (2023 medyan değer) ile 39,01 trilyon $ (2023 ortalama değer) arasında fayda sağlamaktadır. Eğer bu sulak alanların tamamı 2050’ye kadar etkin şekilde yönetilirse, bu süre boyunca 205,25 trilyon $’dan fazla Net Bugünkü Değer (NPV) sağlayacaktır. ARAŞTIRMA VE DEĞERLEME EKSIKLIKLERI Sulak alanların ekonomik değerine dair tahminler hâlâ sınırlıdır; daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır. Bazı sulak alan tipleri için veri eksiklikleri, bozulma www.membranඈcs.shop

RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=