68 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 05 / 2025 KONUK YAZAR bu suyun büyük bir kısmı atık suya dönüşür. Ancak, atık suyun doğru şekilde arıtılmasıyla bu su tekrar kullanılabilir. Sanayide geri kazanılmış suyun kullanıldığı alanlar: Soğutma kuleleri (elektrik santralleri, fabrikalar), Buhar kazanları (petrokimya tesisleri, enerji santralleri), Metal işleme ve yüzey kaplama sektörleri, Tekstil ve kağıt sanayisinde boyama ve yıkama işlemleri, Gri su kullanımı (tesis içi temizlik, tuvalet sifonları). Bu tür su geri kazanımı, genellikle ileri biyolojik arıtma, kimyasal çöktürme ve membran filtrasyonu kullanılarak gerçekleştirilir. Ancak içme suyuna dönüşmesi için çok daha ileri süreçler gereklidir. İÇME SUYU GERI KAZANIMI: İŞIN ZOR KISMI Atık suyu içme suyu haline getirmek, sadece fiziksel ve kimyasal arıtmayı değil, aynı zamanda mikrobiyolojik ve farmasötik kalıntılar gibi unsurları tamamen ortadan kaldırmayı gerektirir. İçme suyu geri kazanımı için uygulanan en gelişmiş yöntemler şunlardır: 1. GELIŞMIŞ MEMBRAN FILTRASYONU (ULTRAFILTRASYON VE NANO FILTRASYON) Bakteri ve virüsleri tamamen uzaklaştırır. Suda çözünmüş organik kirleticileri süzebilir. Ağır metaller ve farmasötik kalıntıları azaltır. 2. TERS OSMOZ (RO – REVERSE OSMOSIS) Tuzları, ağır metalleri ve organik bileşikleri büyük ölçüde temizler. İçme suyu seviyesine kadar saflaştırma sağlar.Ancak yüksek enerji tüketimi ve konsantre atık su problemi yaratır. 3. GELIŞMIŞ OKSIDASYON SÜREÇLERI (AOP - ADVANCED OXIDATION PROCESSES) UV ışınları ve ozon ile bakterileri, virüsleri ve organik bileşikleri parçalar. Pestisitler, ilaç kalıntıları ve hormonları yok edebilir. 4. AKTIF KARBON FILTRASYONU Klorlu bileşikleri ve bazı toksinleri emer. Koku ve tat problemlerini giderir.Bu yöntemlerin kombinasyonu, arıtılmış suyu güvenli hale getirse de, içme suyu kalitesinde yeniden kullanım sürecini yönetmek için ciddi düzenlemeler ve testler gereklidir. “TERS OSMOZ YETERLI MI?” BÜYÜK TARTIŞMA Dünyada arıtılmış atık suyun içme suyu olarak kullanılması konusundaki en büyük tartışmalardan biri, ters ozmozun tek başına yeterli olup olmadığıdır. Evet diyenler: Ters ozmoz, bilinen en etkili su arıtma yöntemlerinden biridir ve içme suyu kalitesinde su üretir. Hayır diyenler: Ters ozmoz bile farmasötik kalıntıları, hormonları ve bazı toksinleri tam olarak arıtamayabilir. Bu yüzden gelişmiş oksidasyon sistemleriyle desteklenmelidir. Özellikle Singapur'un NEWater projesi, ters ozmoz + UV oksidasyonu kullanarak güvenli bir içme suyu sağladığını göstermiştir. Benzer şekilde, Kaliforniya'daki Orange County Groundwater Replenishment System bu teknolojileri kullanarak suyu doğal rezervuarlara karıştırarak içme suyu elde etmektedir. TÜRKIYE İÇIN NEDEN FARKLI? Türkiye’de endüstriyel su geri kazanımı konusunda çeşitli projeler olsa da, içme suyu geri kazanımı konusunda henüz geniş çaplı bir girişim bulunmuyor. Bunun temel nedenleri şunlar: Şu an için şehir şebekelerindeki su kıtlığı kriz boyutuna ulaşmadı. Halkın arıtılmış atık suyun içme suyu olarak kullanılmasına karşı psikolojik direnci var. Mevcut arıtma tesisleri, atık suyu doğrudan içme suyu kalitesine getirecek seviyede değil. Ancak ilerleyen yıllarda su kaynaklarının azalmasıyla, endüstriyel su geri kazanımı ve içme suyu geri dönüşümü Türkiye’de de kaçınılmaz hale gelebilir. Bu noktada, Türkiye’de ilk olarak endüstriyel ve tarımsal kullanım için geri kazanılmış su projeleri hayata geçirilmeli ve halkın bu tür sulara olan güveni artırılmalıdır. 3. HALKIN PSIKOLOJIK BARIYERI: “TUVALETTEN MUSLUĞA” ALGISI Atık suyun arıtılarak içme suyu haline getirilmesi teknik olarak mümkün olsa da, bu fikre halkın yaklaşımı genellikle olumsuzdur. İnsanların “tuvaletten musluğa” olarak adlandırdığı bu süreç, suyun %100 temizlenmiş olmasına rağmen birçok kişi tarafından psikolojik olarak kabul edilmez. İNSANLAR GERI KAZANILMIŞ SUYU İÇMEK İSTEMIYOR MU? Araştırmalar, insanların geri kazanılmış suyu doğrudan içme suyu olarak kullanma konusunda çekinceli olduğunu gösteriyor. Ancak aynı su, barajlara veya yeraltı su kaynaklarına karıştırıldıktan sonra tekrar şebekeye verilirse, halkın bunu daha kolay kabul ettiği görülüyor. Örneğin: Singapur'da halk ilk başta atık sudan arıtılan içme suyuna tepki gösterdi. Ancak hükümetin eğitim ve bilinçlendirme kampanyalarıyla bu suya olan güven artırıldı. Kaliforniya’daki Orange County’de,
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=