55 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • Ekim / 2024 MAKALE larından sızıntı nedeniyle kaybolmaktadır. AB destekli WADI teknolojisinin uygulanması mevcut su kaybı %50 oranında azaltabilir. WADI, yüzey nemindeki değişimi yukarıdan değerlendirerek sızıntıları belirleyen dronlar kullanarak su borularındaki hasarı tespit etmek için yeni bir yöntem geliştirmiştir. Bu metodoloji, özellikle mevcut tespit yöntemlerinin başarısız olduğu büyük kırsal ve erişilemez veya tehlikeli yerlerde faydalıdır. WADI sistemleri karmaşık ağları ve uzun boruları (drone veya uçak kullanımına bağlı olarak 50390 km/h) izleyebilir. Drone termal görüntüleme kameraları, malzemelerdeki sıcaklık farklılıklarını belirleyerek su sızıntılarını tespit eder. Su sızıntısı olduğunda, genellikle etkilenen alanda sıcaklık değişikliklerine neden olur. Termal görüntüleme kamerası, bu sıcaklık değişikliklerini tespit ederek sızıntının tam yerini gösterebilir. Drone termal görüntüleme kameraları ayrıca, binalarda duvarların arkasında bulunanlar gibi çıplak gözle görülemeyen gizli sızıntıları da tespit edebilir. Dronlarla, tek bir günde yüzlerce kilometrelik bir alanı, uzak veya ulaşılması zor alanları bile taranabilir; anlık görüntü alınabilir. Bir boru kaçağını tespit etme yeteneği, boru çalışma sıcaklığı, boru sistemi yapısı, gömülme derinliği, kayıp miktarı, toprak tipi ve nem içeriği ve toprak örtüsü dahil olmak üzere ancak bunlarla sınırlı olmamak üzere çeşitli birbirine bağlı faktörlerden etkilenebilir. Bir çalışmada düşük ve yüksek çözünürlüklü kameraların kullanılmasını önermiştir. Sızıntı meydana geldiğinde, her iki kamera türü tarafından da (özellikle öğleden sonra veya akşamın erken saatlerinde) kolayca tespit edilebilecek belirli bir termal profilin oluşacağı tespit edilmiştir. Drone'un şüpheli bir konum üzerinde durup gezinme, gerektiğinde yakınlaştırma ve aynı zamanda çevredeki bölgeyi inceleme yeteneği, sızıntıların ayrıntılı olarak araştırılmasında büyük bir avantaj olmuştur. Normalde borudan sızan suyun sıcaklığı çevredeki toprağın sıcaklığından daha yüksektir, bu da termal görüntüleme kamerasında sıcak renkli bir yama olarak görüneceği anlamına gelir. Kızılötesi veya termal kameralarla donatılmış dronlar, dünyanın dört bir yanındaki su şirketleri tarafından kaçakların yerini tespit etmek ve kayıpları azaltmak için kullanılmaktadır. n çevredeki zemin daha az sıcak olur. Tersine, çok soğuk zemin sıcaklıklarının olduğu bölgelerde sızan su zemini ısıtır. Zemin sıcaklığıyla ilişkilendirmek için bu araştırmaların günün hangi saatinde tamamlandığına dikkat etmek önemlidir. Güneşli bir günde, nemli yerler daha kuru yerlere kıyasla daha düşük bir sıcaklık gösterir. Gün batımından sonra ve şafaktan önce, yerlerdeki nem seviyelerine bağlı olarak sıcaklık farkı azalır veya belki de tersine döner. Kızıl ötesi termal sensörlerle donatılmış dronlarla şebekedeki sızıntıların ölçümü, yağışsız yaz aylarında, sakin rüzgarlı koşullarında, kuru havalarda ve normalde zemin sıcaklığının en düşük olduğu sabahın erken saatlerinde yapılır, böylece yeraltı kaçaklarının tespit edilmesi kolaylaşır yapılmalıdır. İncelemenin sabah saatlerde yapılması güneş yüklemesinin ve güneş yansımasının etkilerini ortadan kaldırmaktır. Sıfırın altındaki sıcaklıklar ve kar veya rüzgar olmaması termografi için en uygun koşullardır. Dronlar, boruların bulunduğu ancak tam konumlarının bilinmediği kırsal alanların araştırılmasında genellikle yaklaşık 600 m yükseklikte uçurulur. Türkiye’de dronlarla şebekedeki su sızıntıları ile ilgili acilen çalışma başlatılmasında yarar vardır. Dronların üzerinde biri boru hattının genel video ve fotoğraf görüntülerini çekmek için, diğeri de termal görüntüleme için olmak üzere iki kamera bulunur. Dronlara monte edilmiş termal kamera ile sızıntı tespiti, sızıntıları daha hızlı ve daha uygun maliyetli bir şekilde tespit edilmesini sağlar. Sızıntılar erken tespit edildiğinde, onarımları daha az maliyetli olur, su kalitesi daha az bozulur ve daha az su israfı olur ve bu da müşterileriler her günün her dakikasında güvelik ve kaliteli su sunulmasına yardımcı olur. Termal kızılötesi sensörleri, çok spektral kameralardan gelen görünür ve yakın kızılötesi verilerle birleştirmek, su tespit doğruluğunu önemli ölçüde artırır. Avrupa'da temiz içme suyunun yaklaşık %23'ü su boruŞekil 11.1. Dronlarla Şebekedeki Su Sızıntıları Tespiti Makalenin devamını gelecek sayımızda okuyabilirsiniz.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=