Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 171. Sayı (Ekim 2022)

53 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • Ekim / 2022 MAKALE cıkları dolaşabilecek şekilde dizilmektedir. Membranlardan süzülen su, merkezi bir tüpte toplanmakta ve ana süzüntü suyu toplama hattına bağlanmaktadır. Bu tip plak çerçeve batık MBR modüllerinin uygulamanın kapasitesine göre ihtiyaç duyulan toplam yüzey alanları, modüllerin yan yana ve üst üste konumlandırılmasıyla attırılabilmektedir. 2.2. İçi Boşluklu Fiber Membran Modülleri İçi boşluklu fiber modülleri, genellikle MF veya UF membranları olarak üretilmekte ve küçük partiküllerin giderimi için kullanılmaktadır. Çeşitli polimer malzemele- rinden üretilmiş içi boşluklu fiber membranlar, uzun, ince ve dar bir boru şeklinde olup farklı tiplerde demet halinde toplanarak modül haline getirilebilmektedir. En çok kulla- nılan içi boşluklu fiber modül tertip tarzı, membranların bir demet halinde toplanıp üst ve alt kısımlarından bir epoksi reçine içerisine yerleştirilmesiyle oluşturulmaktadır. Bu şekilde birleştirilmiş içi boşluklu fiber membranlar, bir basınç kabı içerisine yerleştirilmektedir. Bu modüller dikey veya yatay olarak kullanılabilmek- tedir. İçi boşluklu fiber modüllerin bir diğer kullanım şekli de membran demetini saran bir basınç kabı olmadan bir havuz içerisine daldırılarak kullanılmasıdır. Tipik bir ticari içi boşluklu fiber modülü birkaç yüz fiberden birkaç bin fibere kadar membran içerebilmektedir. Pek çok uygula- mada içi boşluklu fiber membran modülleri düz plaka ve benzeri diğer membran modüllerine göre daha çok tercih edilirler. Diğer modüllere göre daha fazla tercih edilmesini sağlayan bu belli başlı özellikler aşağıda verilmiştir. Bunlar; • Paketleme alanının yüksek olması yani membran yüzey alanı / modülün kapladığı hacim oranının yüksek olması • Kompakt bir tasarıma sahip olmaları ve bunun da geri kazanım oranını artırıp enerji tüketimini azaltması • Esnek fonksiyonlara sahip olmaları (her iki yönlü de çalıştırılabilir, dıştan-içe, içten-dışa) • Yüksek geri kazanım verimliliğine sahip olmalarıdır (Pabby ve diğ., 2009). İçi boşluklu fiber membranların çapları genellikle, 1-2 mm arasında değişmektedir. İçi boşluklu membranların bazıları güçlendirilmiş yapıdadır. Bu tip yapıda olanların iç kısmında bir destek tabakası mevcuttur. Bundan dolayı, çekme ve kopmalara karşı daha dirençlidir. Şekil 5’te her iki tür membrana ait SEM görünümleri verilmiştir. İçi boşluklu fiber modülleri dik akışlı veya çapraz akışlı olarak işletilebilir. Şekil 6’da çapraz akışlı içi boşluklu fiber membran modülü görülmektedir. Sistem dıştan içe doğru çalışmaktadır. Buna göre konsantre kısım membran fiber- lerinin dış kısmından toplanmaktayken, süzüntü kısmı ise iç çeperlerin ucunun açık olduğu yerden toplanır. Şekil 2. Plak çerçeve modülün çalışma prensibi Şekil 3. Plak çerçeve modüllerde giriş ve çıkış akımları Şekil 4. a) Plastik çerçeveye yapıştırılmış düz plaka membrandan oluşan plak-çerçeve modül b) bu kasetlerin bir araya getirilmesiyle oluşturulan modül (MEM-TEK Kütüphanesi) (a) (b) Düz Plaka Membranlar Süzüntü Kanalı Besleme Kanalı Yönlendirme Diski Konsantre Besleme Giriş Suyu Giriş Suyu Membran Süzüntü Besleme Boşluk Oluşturucu Süzüntü Boşluk Oluşturucu