Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 170. Sayı (Eylül 2022)

42 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • Eylül / 2022 yadaki rekabet koşullarına uyum sağlayabilmek ve sektör ile teknolojideki değişimleri yakalayabilmek üzere her bir faaliyet alanı için pek çok farklı göstergenin dikkate alındığı benchmarking (mukayeseli değerlendirme) uygulamaları yapmaya başlamışlardır. Bu doğrultuda mukayeseli değer- lendirme çalışmalarını başarıyla uygulayabilen kurumlar, eksiklerini ve iyileştirmeye açık alanlarını tespit ederek, kalite ve verimlilik açısından yüksek performans ve düşük maliyeti sağlayabilmek amacıyla en iyi uygulamaları dik- kate alıp, bunları kendi süreçlerine uyarlamaya daha yatkın hale gelirler. 2012 yılında yayımlanan 6360 sayılı Kanun ile ülke- mizde 14 yeni Büyükşehir Belediyesi kurulmuş olup, mev- cut durumda toplam 30 SUKİ bulunmaktadır. Temel hedefi sürekli ve kaliteli hizmet vermek olan SUKİ’lerde kurumsal olarak atılacak en önemli adım, ülkemizdeki mevcut durumun ortaya konulması ve en iyi uygulamaların kurumlara taşınmasıdır. Bu açıdan değerlendirildiğinde; mukayeseli değerlendirme, idarelere bilgi tedarik sistemle- rindeki eksikliklerin belirlenmesi ve gelişmeye ihtiyacı olan alanların ortaya konulması konusunda fayda sağlayacak bir yöntem olarak oldukça önem taşımaktadır. METODOLOJI Mukayeseli değerlendirme çalışmalarıyla, ülkemiz- deki SUKİ’lerden temin edilen veriler incelenerek, Tür- kiye geneli için bir mukayese imkanı oluşturulmuştur. Bu araştırma ile çalışmaya katılan SUKİ’lerde daha verimli hizmet üretebilme için potansiyel alanların tespit edilmesi beklenmektedir. Proje kapsamında, geçmiş çalışmalar ile uluslararası literatür ve uygulamalar ışığında değişken- ler (ham veriler) belirlenerek, performans göstergeleri ve endeksleri geliştirilmiştir. Performans göstergeleri, idarele- rin stratejik amaç ve hedefleri ile performans hedeflerine ulaşmak amacıyla yürütülen faaliyetlerinin sonuçlarını ölçmek, izlemek ve değerlendirmek için kullanılan temel araçlardır. Bunun yanında idarelerin genel performans seviyelerini göstermek için, seçilen temel performans gös- tergeleri temelinde performans endeksleri kullanılmıştır. Çalışmada ihtiyaç duyulan verilerin bütünleşik bir sistem halinde veri tabanı ortamında yönetilir hale getirilmesi planlanmış ve çok kullanıcılı web tabanlı bir uygulama yazılımı kullanılmıştır. SUKİ’ler değişkenlere ait verileri, hazırlanan web tabanlı yazılım ile merkezi bir veri tabanına girmiştir. Web yazılımı, SUKİ’ler tarafından sağlanan kurumsal, içme suyu ve atık su ile ilgili verilere bağlı olarak belirlenen performans göstergelerinin ve endekslerinin otomatik olarak hesaplanması ve görüntülenmesi imkanını sunmaktadır. ÇALIŞMA KAPSAMINDA DEĞERLENDIRILEN SU VE KANALIZASYON İDARELERI Çalışma kapsamında; 78 kurumsal, 55 içme suyu ve 59 atık su ile ilgili olmak üzere toplam 192 adet değişken belirlenmiştir. Bu değişkenler için gerekli veriler 2020 yılına ait olacak şekilde SUKİ’lerden talep edilmiştir. Veri temin süreci sonunda yapılan değerlendirmede; kurumsal, içme suyu ve atık su ile ilgili değişkenlerin idareler tarafından ortalama yanıtlanma oranlarının sırasıyla %94, %90 ve %85 olduğu görülmüştür. İdareler en yüksek seviyede kurumsal verileri, en düşük seviyede ise atık su ile ilgili verileri paylaşmıştır. Bu durum, teknik hizmet bilgileri ile karşılaştırıldığında, kurumsal bilgilerin daha fazla kayıt altında tutulduğunu göstermektedir. Mukayeseli değerlen- dirme çalışmasında sadece 1 idare herhangi bir veri pay- laşmamıştır. Bu idare dışında kalan 29 idare, paylaştıkları veriler doğrultusunda mukayeseli değerlendirme çalışması kapsamında analiz edilmiştir. PERFORMANS GÖSTERGELERININ GENEL DEĞERLENDIRILMESI Proje kapsamında, ülkemizde bulunan SUKİ’ler için önemli görülen ve idarelerce sağlanan değişkenlerle hesap- lanan performans göstergeleri belirlenmiş ve idarelerin iyileştirmeye açık olan alanlarının tespiti yapılmıştır. 173 adet performans göstergesi belirlenmiş olup, bu göstergeler kurumsal, ekonomik ve finansal, müşteri hizmetleri, enerji verimliliği, içme suyu hizmetleri, atık su hizmetleri ve çevre olmak üzere yedi ana başlık altında sınıflandırılmıştır. Hesaplanan performans göstergeleri analiz edilerek anlamlı olmayan göstergeler değerlendirme dışı bırakılmış- RAPOR