Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 170. Sayı (Eylül 2022)

36 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • Eylül / 2022 TEKNİK Pompalarda Enerji Tasarrufu Nasıl Sağlanır? HALİL KIZILHAN ETNA Pazarlama Müdürü Yüksek Makine Mühendisi B ilindiği üzere pompalar, akışkanın basınçlan- dırıldığı hidrolik bölüm ve hidrolik bölüme entegre bir elektrik motorundan oluşmaktadır. Pompanın tesis edildiği sistem (HVAC, pro- ses uygulamaları vb.) debi-basınç değişkenliği içeriyorsa elektrik motoru devir hızının da değişken olması işletme giderlerinde, elektrik sarfiyatında dikkate alınması gereken miktarda tasarruf sağlar. Ortaya çıkan bu tasarrufun temel sebebi, elektrik motorunun sistem ihtiyacına göre dur/ kalk şeklinde çalışmaması ve sistem ihtiyacına göre motor hızının(frekansının) değişkenlik göstermesidir. Aşağıdaki matematiksel ifade ve grafikten de görüleceği üzere; elektrik motor hızındaki(devir) değişim ile motor gücü arasında devirdeki değişimin küpü ile orantılı bir bağlantı vardır. Motor hızındaki çok az değişkenlikler dahi elektrik sarfiyatında tasarrufu getirecektir. Ayrıca değişken devirli(frekans kontrollü) pompa sistemlerinin kullanımı ile mekanik aşınmalar azalır, sistem ömrü uzar. • Pompa debisi, pompa devir sayısı ile lineer (doğrusal) bağlantılıdır. (1. Dereceden fonksiyon) • ompa basıncı, pompa devir sayısı ile parabolik olarak bağlantılıdır. (2. Dereceden fonksiyon) • Pompa güç tüketimi, pompa devir sayısı ile kübik olarak bağlantılıdır. (3. Dereceden fonksiyon) • Pompa devir sayısındaki az bir değişiklik, pompa güç tüketiminde çok yüksek miktarda fark (azalma veya artma) meydana getirir. Örnek olarak; motor devir sayısı 2900 d/dk (50 Hz)’den 1450 d/dk (25 Hz)’e yarıya indirildiğinde; • Pompa debisi (Q) yarıya düşer. • Pompa basıncı (H), 50Hz (2900 d/dk)’deki basıncın, dörtte birine düşer. • Pompa motor gücü (P), 50Hz (2900 d/dk)’deki gücün, sekizde birine düşer. ’