Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 163. Sayı (Şubat 2022)

30 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • Şubat / 2022 ÇEVRE DİLEK AŞAN Taksim Danışmanlık Hizmetleri Kurucu Genel Müdürü Global Raporlama Uzmanı K üresel iklim sistemi, atmosfer tabakası, okyanuslar ve diğer su kütleleri, buzullar, kara parçaları, hava olayları, biyo- lojik unsurlardan vs oluşan oldukça karmaşık ve birbiriyle sürekli etkile- şimli halinde bulunan çok büyük bir yapıdır. Bu sistemin çalışma düzeni ve sınırları zaman içerisinde kendi iç dinamiklerinin (volkanik patlamalar, solar değişimler, gezegen hareketleri vs) etkisi ile değişebilir. Fakat bu, bin- lerce yıl ile ifade edilebilecek kadar uzun sürelerde gerçekleşir. Bunun yanında, insan kaynaklı nedenler- den ötürü iklim sistemi üzerinde çok daha hızlı değişimler olabilir. Özellikle atmosferdeki gaz bileşimi- nin ve yoğunlunun değişimi ve arazi morfolojisindeki beşeri faktörlerden kaynaklı değişiklikler iklim sisteminde sadece birkaç yüzyıl içerisinde çok büyük değişikliklere neden olabilir. 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren baş- layan ve halihazırda içinde bulundu- ğumuz değişim süreci buna örnektir. Bugün iklim değişikliği olarak tanımladığımız küresel çevre sorunu- nun en önemli sebebi atmosferdeki sera gazı yoğunluğunun beşeri faa- liyetlerden ötürü çok hızlı bir şekilde artmasıdır. Bu gazların yoğunluğunun artması, güneşten gelip dünyadan geri yansıyan ışınların daha fazla tutulma- sına neden olur. Bu da küresel ısınma ve diğer çevresel problemleri bera- berinde getirir. İklim değişikliği ile mücadele edebilmek için sebeplerini ve etkilerini doğru şekilde anlamak büyük önem taşıyor. Küresel iklim değişikliğinin en önemli sebebi başta ulaşım, üretim ve enerji olmak üzere farklı alanlardaki karbon emisyonlarıdır. Hayatımızın her alanında kullandığımız ürün ve hizmetlerin yaşam döngüsü boyunca bir karbon ayak izi bulunmaktadır. Bu oran ne kadar büyük olursa iklimimiz de o kadar kötü etkilenecektir. Aynı şekilde ormanlık alanların azalması, karbondioksiti yakıt olarak kullanan bitkilerin de azalmasına neden oldu- ğundan atmosferdeki sera gazı mik- tarını ve dolayısıyla iklim değişikliğini artırıyor. Peki iklim değişikliği nelere sebep olur, yani iklimimizin giderek değiştiğini nasıl gözlemleyebiliriz? Kürsel sıcaklık artışı bu etkilerin başında geliyor. Gezegenimizin orta- lama yüzey sıcaklığı, 19. yüzyılın son- larından bu yana 1 dereceden fazla yükseldi. Milyarlarca yıldır muazzam bir denge içerisinde varlığını sürdüren iklim sistemi için bu çok büyük bir değişim. Kontrol altına alınmadığı takdirde dünya üzerindeki tahribatı İklim Değişikliğinin Fiziksel Temelleri