Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 163. Sayı (Şubat 2022)

24 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • Şubat / 2022 SU DÜNYASI Ham Su Kalitesi Değişkendir İ şletmelerde kullanılmak üzere temin edilen kuyu suyu, dere suyu veya göl sularının kalitesi mevsime göre deği- şir, hatta dere sularının kalitesi her gün değişebilir. Bu sebeple, işletmede kullanılan proses suyu hazırlama cihazlarının ayarları ve kullanılan su kimyasallarının dozaj miktarları besi suyunun değişikliklerine göre sık sık ayar- lanması doğru olur. Kuyu Sularındaki Değişiklikler: Kuyuların çoğu yağmurlardan etkilenir, yağmur mevsimlerinde kuyu sula- rının iletkenlikleri düşer, pH derecesi değişir, sertliği azalır. Tarımsal bölgelerdeki kuyu sularının tarımsal suni gübrelerden de etkilendiğine şahit olduk. Bitkilere çok yararlı olan ve tarım alanlarına atılan azotlu gübreler yağmurların tesiri ile yavaş yavaş kuyu sularına karışıp suyu zehirler ve bu kuyu suyunu içme suyu olarak kullanan kişileri de zehirler. Hayvan yetiştirme çiftliklerinde, toprağa geçen hayvan idrarları ve dışkıları yağmur suları ile beraber toprak altına gider, yakın çevredeki kuyu sularının kalitesini bozar. Depremlerden sonra bazı kuyuların yer altındaki bes- lenme yatakları değişebilir ve bu durumda kuyu suyu bambaşka bir kalitede gelmeye başlar. Böyle bir olaya biz şahit olduk: Bursa’da bulunan ve müşterimiz olan bir gıda işletmesinin kuyu suyu bir deprem sonrası tamamen değişti ve kuyu suyu kokmaya başladı. Kuyudan su ile beraber“hidrojen sülfür” gazı (H₂S) da gelmeye başladığını tespit ettik. Bu gaz çürük yumurta benzeri çok kötü kokar, zehirlidir ve yanıcı bir gazdır. Çok hızlı önlemler alarak bu gıda işletmesinin sorununa çözüm ürettik. Kuyu sularının sıcaklığı artabilir. Özellikle ters ozmoz membranları 45°C üzerinde sıcaklıktaki su ile deforme olduğu için kuyu suyu sıcaklığının yakın takibini öneririz. Termal bölgelere yakın olan işletmelerde, bir deprem son- rası kuyuya sıcak bir kaynaktan 45°C üzerinde su gelebilir ve ani olan bu sıcaklık değişiminin farkına varasıya kadar membranlar bozulabilir. Dere ve Göl Sularındaki Değişiklikler: “Yüzey suyu” olarak da adlandırılan dere ve göl suları tabiat olayla- rından hemen etkilendiği için su kalitesi her gün değişebilir. Yağmur mevsimlerinde çevreden gelen sular ile beraber toprak yüzeyinde bulunan birçok madde yüzey sularına karışır. Hızlı yağan yağmurlarda toprak ve her tür çöp, polen mevsiminde polenler, yaprak dökümü mevsiminde yapraklar yüzey sularının kalitesini çok etkiler. İşletmelerde kullanılan ve kuyudan, dereden veya gölden gelen suların kalitesi çok sık değişir. Bu sebeple işletmelerin çok sık su analizi yaptırarak ham sularının kalitesini kontrol altında tutmaları önerilir. YÜK. MÜH. ENİS BURKUT enis@burkut.com.tr Resim 1. Çok Kirli Dere Suyu Örneği