Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 160. Sayı (Kasım 2021)

suvecevre.com 36 Su ve Çevre Teknolojileri / Kasım 2021 YENİ BAŞLAYANLAR İÇİN YAĞMUR SUYU HASADI TEKNİK Şekil 1. Antik çağlardan kalma bir sarnıç Delos, Adası Yunanistan (G.P. Antoniou) Y eni imar düzenlemesiyle birlikte 2000 m 2 üzeri par- sellerde inşa edilecek yapılarda yağmur suyu hasadı zorunlu hale getirildi. Peki nedir yağmur suyu hasadı? İnsanoğlu antik çağlardan bugüne sürekli olarak susuzluk problemi ile karşılaşmış, türünü devam ettirebilmek için çözüm yolları üretmiştir. Mezopotamya’dan, Güney Amerika’ya, Avru- pa’dan Uzak Doğu’ya kadar birçok coğrafyada kuraklığa karşı farklı medeniyetler tarafından yağmur suyu toplamak amacıyla inşa edilmiş yapıların izine rastlanır. [1] İstanbul’da bulunan ve her yıl milyonlarca turiste ev sahipliği yapan Yerebatan Sarnıcı bu yapılara en tanıdık örnektir. Eski çağlarda olduğu gibi günümüzde de susuzluk ciddi bir tehlike olarak karşımıza çıkmakta. Bu sebeple yağmur suyu hasadı, UNICEF verilerine göre 2 milyar insanın temiz su kaynaklarına erişemediği günü- müz dünyasında susuzluk ve kuraklığa karşı etkili bir mücadele yöntemi olarak değerlendirilmeli ve yaygınlaştırılmalıdır. [2] Yağmurun yağması ile birlikte yeryüzüne düşen suların çatı, avlu, yol ve benzeri su geçirmez yüzeylerde toplanıp, tekrar kullanım amaçlı depolanma işlemi yağmur suyu hasadı olarak adlandırılır. En basit hasat yöntemi çatılardan akan suların toplanmasıdır. Binaların çatılarına düşen yağmur suları eğimli yüzeylerden akarak borular vasıtasıyla bir su deposuna aktarılır. Su deposu tesisteki alan mevcudiyetine göre yer altına veya yer üstüne konumlandırılabilir, plastik veya betonarme olarak seçilebilir. Toplanan sular depoya girmeden önce yağ- mur suyu için özel tasarlanmış filtreler vasıtasıyla fiziksel olarak arıtılır. Böylece yüzeylerde biriken yaprak, dal, hayvan kalıntısı gibi kirleticilerin depoya ulaşması engellenir. [3] Yağmur suları depoya dolduktan sonra, depo içerisinde doğal bir çökelme gerçekleşir ve filtreyi aşan katı maddeler tankın dibinde birikir. Bu birikintiyi oluşturan katıların, su girişi esnasında oluşacak türbülans sebebiyle tank içerisine dağıla- rak bulanıklığa sebep olmalarını önlemek için tanka su girişi yavaşlatılarak yapılır. [4] İlaveten, yağmur filtresini aşarak su yüzeyinde biriken özkütlesi sudan küçük, polen ve benzeri maddeler taşma aparatı vasıtasıyla temizlenir. Son olarak yüzeyin biraz altında kalan berrak su bir pompa vasıtasıyla tekrar kullanım noktalarına aktarılır. Tanka su girişini yavaşlatan ve taşma işlemini gerçekleştiren aparatlar aynı zamanda tank içerisindeki suyun oksijensiz kalmasını önledikleri için filtrasyon işleminin önemli birer parçasıdır. [5] Yağmur suları arıtılıp depolandıktan sonra sulamada, tuvaletlerin rezervuarlarında, çamaşır makinelerinde, araba yıkamada ve soğutma kulelerinde kullanılabilir. İleri arıtma yöntemleri ile yağmur suyunu insani kullanıma uygun hale getirmek, gerekli olduğu durumlarda içme suyu standardına getirmek mümkündür. Sokak, otoyol ve otopark gibi alan- Şekil 2. Antik Roma'da yağmur deposu (implivium) (Dr. Vitor Simoes) TAYLAN BERKE YILDIZ Meta Mühendislik İnşaat Mühendisi