Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 159. Sayı (Ekim 2021)

58 Su ve Çevre Teknolojileri / Ekim 2021 suvecevre.com göre Türkiye’de 2019 yılında sulanabilir tarım arazisi toplam tarım arazilerimizin %27’sini oluşturuyor. Aynı yılda OECD ülkelerindeki ortalama %38’dir. Bu noktada halen daha arazi kullanımı ve kaynakların verimli kullanımı konusunda oldukça geride olduğumuz gerçeği göze çarpıyor. Sulu tarım arazilerinde sulama yöntemleri datalarında farklılık arz ediyor. Yapmış olduğumuz araştırmada geleceğe dair umut veren bir sonuçla karşılaştık. Bizim bu araştır- mayı yaptığımız grup ortalama çiftçi yaşına göre biraz daha genç bir kitleden oluşuyor. Bu da tarımın geleceğinde damla sulama sistemlerinin daha etkin bir şekilde kullanılacağını düşündürmüştür: Soru 1: Hangi tip sulama kullanıyorsunuz? Ülkemizde özellikle çevre konusunda çalışmalarıyla tanınan TEMA’nın sulama sistemleri konusunda paylaştığı data ve basınçlı sulama sistemleri sektörünün derneği olan BASUSAD’ın konu ile ilgili paylaştığı verileri Grafik 3’te göre- bilirsiniz. İki data arasında ciddi farklılıklar bulunmaktadır. Bütün bunların yanı sıra Devlet Su İşleri’nin yayınladığı 2020 faaliyet raporunda DSİ tarafından su verilen sahalarda sulama yatırımlarını Tablo-1 de inceleyebilirsiniz. RAPOR Grafik 3. Türkiye’de Sulama Sistemlerin Dağılımı 4.4. DSİ’ce Geliştirilen Sulamalarda Uygulanan Sulama Yöntemleri, 2018-2019 Yıllar Sulama Yöntemlerine Göre Toplam Sulanan Alan Yüzeysel Yöntemlerle Sulanan Alan Yağmurlama Yöntemiyle Sulanan Alan Damla Sulama Yöntemiyle Sulanan Alan Toplam Sulanan Alan ha % ha % ha % ha 2018 945,412 61.7 320,623 20.9 266,410 17.4 1,532,445 2019 1,020,441 61.6 356,484 21.5 280,709 16.9 1,657,634 Tablo 1. DSİ 2020 Faaliyet Raporu Sulama sistemlerindeki rakamsal kargaşa konusunda görüşüne başvurduğumuz Netafim Türkiye Satış Müdürü Okan Başaran bu farklı veriler ile ilgili şunu not düştü: “Damla sulamada rakamların bu kadar karmaşık olması üreticilerin plansızlıkları nedeniyledir. Meyve bahçelerinde damla sulama sabit kalabiliyor fakat özellikle bitkisel üretimde ürün geçişleri nedeniyle yer yer farklı rakamlara ulaşabiliyoruz. Bir sene önce mısır ekmiş üretici buğday ektiğinde sistemi söküyor” beyanında bulundu. Bununla birlikte ülkemizde bu konu ile ilgili resmi bir veri paylaşımı bulunmuyor. DSİ’nin paylaştığı datalar devlet üretim çiftlikleri büyük çaplı bazı üretici birliği arazilerini kapsıyor. Fakat ülkemizde genel olarak çiftçilerin kullandıkları sulama sistemlerine dair bir veri bulunmuyor. Görüştüğümüz Z Bey ise bu süreci doğruluyor. Z Bey çok büyük bir arazisi olsa da arazinin şartları ile ilgili yeterli bilgisi bulunmadığı için sıklıkla ürün değiştirdiğini bunun da onu oldukça zorladığını not düştü. Türkiye’de sulama sistemleri ile ilgili verilerin sonucunda elde ettiğimiz en güçlü çıkarım vahşi sulamanın halen en çok kullanılan sulama sistemi olduğudur. Bu da aslında su israfına sebep olan bir durumdur. Türkiye tarımının önde gelen ürünleri buğday, şeker pancarı, arpa, mısır, patates, pamuk ve ayçiçeğidir. Diğer taraftan özellikle yetişme süreleri boyunca pamuk 700-1300 mm, ayçiçeği 600-1000 mm, mısır 500-800 mm ve şeker pancarı 550-750 mm suya ihtiyaç duymaktadır. Tarımsal üretim su ihtiyacını %53 oranında yüzey su kaynaklarından %38’ini ise yeraltı sularından sağlı- yor. Türkiye’de 28 milyon hektar tarım alanının sadece %5,6 milyon hektarında sulama gerçekleştiriyor.