Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 159. Sayı (Ekim 2021)

Su ve Çevre Teknolojileri / Ekim 2021 49 suvecevre.com EK PARÇA ÜRETİMİNDE YENİ YÖNTEM Solid Bar (PE100 Dolu Çubuk) /Hollow Bar (PE100 Kalın cidarlı içi boş çubuk) Son yıllarda özellikle petro-kimya tesislerinin, rafinelerin, enerji santrallerinin, nükleer tesislerin, yangın ve soğutma suyu sistemlerinde ve kritik hatlarında konfeksiyon ek parça- ların kullanılmaması yönünde güçlü bir eğilim ortaya çıkmış- tır. PE100 üretim teknolojilerinin sağladığı imkanlarla, PE100 HollowBar/SolidBar’ların CAM merkezlerinde işlenmesiyle üretilen ek parçalar, konfeksiyon üretimlerin getirdiği sınır- lama ve sakıncalara cevap verebilmektedir. Bu şekilde D2000 çapa kadar ve PN6-PN32 bar basınç sınıflarında kusursuz ek parça üretimleri mümkün olabilmek- tedir. Bir nükleer enerji santralinin soğutma suyu sisteminin risk altında çalışıyor olması, hiçbir projecinin veya yükleni- cinin kabul edebileceği bir husus değildir. Yeni üretim teknikleri ile, bu tür riskler minimuma indiril- mekte ve tam basınç sınıfında ek parçalar elde edilebilmek- tedir. Özel tasarım ekstrüderlerde üretilen Hollow bar/Solid Bar’lar, ısıl işlem ve gerilim alma operasyonları sonrasında CAM tezgahlarında işlenmektedir. ISO 4427/EN 12201 ulus- lararası standartlara uygun üretimler gerçekleştirilmektedir. Konfeksiyon Ek Parça Üretimlerine İlişkin Teknik Notlar Polietilenin birleştirme yöntemlerinden biri olan alın kaynak, boruların kesilip ısıtılmasıyla yapılan bir birleştirme yöntemidir. Alın kaynak ile üretilmiş olan konfeksiyon ürün- lerde, hattın işletme basıncında ilave bir düşüş katsayısı söz konusu olmaktadır. Bunun nedeni ise açılı kesimdir. Bu ilave düşüş katsayısı, ISO 4427 / EN 12201 standart- larına göre PN ƒ β (f T ) x PNpipe formülü kullanılarak hesap- lanmaktadır. Bu formülde yer alan fβ , veya fT basınçta değer kaybı (derating factor) değeridir. Bu değerler: Konfeksiyon Dirsekler için: fβ =0,8 Konfeksiyon Te’ler için: fT =0,5’dir. Bu faktörlerin temel nedeni, alın kaynak bölgelerindeki açılı kesimlerdir. Bu ise ek parça performansını olumsuz olarak etkilemektedir. SONUÇ • 2000 mm çapa kadar Solid bar/Hollow Bar malzemelerden üretilen PE100 ek parçalarda “derating factor” (basınçta değer kaybı) yoktur. • Gövdede herhangi bir “açılı kesim” alın kaynak işlemi olmadığı için kaynak gerilmeleri bu ürünlerde görülmemektedir. • SolidBar/Hollow Bar’dan yapılan ek parçalar, dolu malzemeden işlendiği için ovallik problemi olmamaktadır ve sahada ekstra ovallik aparatları kullanılmasına gerek duyulmamaktadır. • Kullanılan PE100 granül hammaddelerin RC (çatlamaya karşı direnç) özelliği bulunmaktadır. Alın kaynak işlemleri yalnızca ürünleri istenen uzunluklarda üretebilmek için ve boru eksenine dik olarak fabrika şartlarında yapılmaktadır. n Solid Bar Üretimi Hollowbar/Solid Bar’dan üretilmiş d1800mm TE Parçaları www.tega.com.tr