Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 152. Sayı (Mart 2021)

44 Su ve Çevre Teknolojileri / Mart 2021 suvecevre.com TEKNİK Buhar Kazanlarında Depozit (Birikinti-Kışır) Oluşum Sebepleri B uhar kazan sistemlerinde depozit (birikinti-kışır) olu- şumunun iki temel nedeni bulunmaktadır. Bunlardan birincisi kazan besi suyu içerisinde bulunan çözünmüş katı maddelerin buhar kazanındaki sıcaklığın etkisi ile çözü- nürlüklerinin azalarak daha az çözünür bileşikler oluşturması ve bu bileşiklerin boru yüzeyine yapışmasıdır. Buna en iyi örnek sudaki bikarbonatların (geçici sertlik) kazanlarda ısının etkisi ile kırılarak karbonat formuna (kalıcı sertlik) dönerek çökelmesi ile oluşan kireç (kalsiyum karbonat - CaCO3) depozitleridir. Ca (HCO 3)2 + Isı à CaCO3 ↓ + CO 2 ↓ + H 2 O Bunun yanı sıra besi suyunda toplam sertlik diye tabir edi- len kalsiyum (Ca++) vemagnezyum ( Mg++) iyonlarının çeşitli anyonik iyonlar (Silikat-SiO2, Sülfat-SO4 vb) ile oluşturacağı kristal yapıdaki bileşiklerin ısının etkisi ile çözünürlüklerinin azalması ve bunu sonucunda kazan içerisindeki ısı transfer yüzeylerine yapışması ile oluşacaktır. Burada dikkat edilme- si gereken en önemli iyon Silis (SiO2) olup kazan içerisinde meydana gelen silis depozitleri ısı transferini diğer tüm de- pozitlere göre çok daha azalttığı için kazan suyu ile ilgili tüm standartlarda Silis için limitasyonlar bulunmaktadır. Resim 1. Alev duman borulu kazanlarda depozit oluşumu Resim 2. Su borulu kazanlarda depozit oluşumu BUHAR KAZANLARINDA DEPOZİT (BİRİKİNTİ) OLUŞUMU Numan Fındıkoğlu Kimyager / Nurkimya Arıtma