Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 150. Sayı (Ocak 2021)

36 Su ve Çevre Teknolojileri / Ocak 2021 suvecevre.com TEKNİK 2(H 3 C)(H 3 C-H 2 C)C= NOH +4CuO ----- 2Cu 2 O+2(H 3 C)(H 3 C- H 2 C)C=O+N 2 O+H 2 O MEKO oksijenle reaksiyon hızı açısından sülfit ten sonra ikinci sırada, metal pasivasyonu yapma açısından ise en hızlı reaksiyonu veren üründür. MEKO yüksek uçuculuğu saye- sinde kazan öncesi ve kazanda olduğu gibi buhar ve kondens hatlarında da oksijeni tutma ve metal posivasyonu yapma özelliklerine sahiptir. MEKO’nun toksitite(zehirlilik) değerleri hidrazin ve karbohidrazid’e göre daha iyi olmasına rağmen MEKO kanserojen olma yönünde şüphelidir. Oksijen Korozyonunun Film Yapıcı Kimyasallar ile Önlenmesi Bu işlem için metal yüzeylerde koruyu film tabakası oluşturarak kazan besi suyu, buhar ve kondens içeriğindeki oksijenin ve diğer tüm korozif etmenlerin metal yüzeylere temasını engelleyerek korozyon oluşumunu önlemek için kullanılan ürünlerdir. Bu tür ürünler Degazör sistemi bulunan ve Degazör vasıtası ile kazan besi suyundaki oksijenin 100 ppb (0.1 ppm) altına düşürüldüğü işletmelerde efektif olarak kullanılabil- mektedir. Kazan besi suyundaki çözünmüş oksijen seviyesinin 100 ppb (0.1 ppm) in üzerine çıkma ihtimali olan işletmelerde tek başına kullanımı tavsiye edilmemekle beraber ve oksi- jen tutucu ürünler ile kombine şekilde kullanımı korozyon oluşumunun önlenmesi açısından maksimum performans göstermektedirler (bknz.2011 yılı NACE Kongre Notları). Film yapıcı korozyon önleyiciler ile ilgili daha geniş bilgiler bir başka teknik yazımızda daha detaylı olarak verilecektir . Distribitörü olduğumuz SUEZ WTS firması ürün portfö- yünde STEAMATE PAS serisi olarak düşük, orta ve yüksek basınçlı buhar ve türbin sistemlerine uygun poliamin içerikli film yapıcı ürünler ile STEAMATE FM serisi olarak gıda (süt ve süt ürünleri dahil) ve ilaç sektöründe kullanılabilecek nitelikte NSF ve KOSHER belgeli FDA normlarına uygun amin içermeyen film yapıcı ürünler bulunmaktadır. Film Yapıcı Mono/Poli Aminler: Kazan Besi, Buhar ve kondens hatlarının korozyona karşı korunmasında kullanılan film yapıcı aminler oktadesilamin, soyaaminler ve polia- minlerdir. Film yapıcı aminler uzun zincirli, yüksek molekül ağırlığına sahip alifatik moleküllerdir. Molekülün bir ucu hyd- rophobic (suyu istemeyen), diğer ucu ise hydrophilic (suyu isteyen) özelliktedir. Film yapıcı aminlerin çalışma prensibi metal yüzeylerde koruyucu bir bariyer film oluşturarak metal yüzeyler ile suyun/buharın temasını kesmektedir. Amin İçermeyen Film Yapıcılar: Amin içermeyen film yapıcılar özellikle süt ve süt ürünleri sektörü için geliştirilmiş ürünler olup, süt ve süt ürünleri ile temas ettiğinde kansero- jen bileşikler oluşturabilen, Amin (N kökü ) kökleri ürün içe- riklerinde bulunmamaktadır. Bu ürünlerinde çalışma prensibi metal yüzeylerde koruyucu bir bariyer film oluşturarak metal yüzeyler ile suyun temasını kesmektedir. Amin içermeyen film yapıcıların seçiminde de özellikle gıda sektöründe kullanım izni olup olmadığı (NSF belgesi) ve kullanım limitleri dikkate alınmalıdır. Özetleyecek olursak; 1. Oksijen korozyonu kazan besi suyundaki çözünmüş oksi- jenin yeterince giderilememesi ve/veya kondense ye oksijen girişi sebebi ile meydana gelmektedir. 2. Oksijen korozyonu kazan besi suyu, kazan, buhar ve kon- dense sistemini ile buharın kullanıldığı tüm ekipmanların tamamını etkilemektedir. 3. Kazan besi suyundaki oksijenin giderimi için termik/ vakum degazörler ve kimyasal oksijen tutucular kulla- nılmalıdır. Oksijen korozyonunun önlenmesi için gerekli şartların sağlanması dahilinde film yapıcı aminler ve/veya amin içermeyen film yapıcı ürünler kullanılabilir. 4. Oksijen tutucu ürün seçiminde tüm yasal gereklilikler (FDA, NSF, KOSHER vb), çevre ve İnsan sağlığına etki- leri (kanserojenite), çalışma basınç ve sıcaklı aralıkları, kırılma ürünleri, birim oksijen başına kullanım miktarları, uçuculuk özellikleri vb teknik özellikler irdelenmelidir. n