Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 147. Sayı (Ekim 2020)

42 Su ve Çevre Teknolojileri / Ekim 2020 suvecevre.com olduğunda, çevre yaşamı da risk altındadır. Ne yazık ki, sel her yıl birçok insanın hayatını bozmakla kalmaz, aynı zamanda insanların sel sularında sürüklenerek ve oluşan balçık ve molozların altında kalarak ölümlerin olduğu kişisel trajediler yaratır. SELLERI ÖNLEMEK IÇIN NELER YAPILIYOR? Çevre Bakanlığı, insanları ve mülklerini selden korumayı amaçlayarak, AFAD, Kızılay gibi kuruluşların olası sellere karşı uyarıda bulunmalarına yardımcı olmayı, böylece insanların düzenlemeler yapabilmelerini veya tehlikeli olması duru- munda bölgeden ayrılmalarını sağlamayı amaçlamaktadır. Bunu aşağıdaki sel kodlarından birini vererek yapıyoruz. SELIN NEDENLERI Kasırgalar, tıkalı drenajlar ve yağışlar, dünyanın çeşitli bölgelerinde sellere yol açan koşullardan bazılarıdır. İşte selin başlıca nedenleri. 1. Yağmur Yağmur, dünya üzerinde sel vakaların en çok katkıda bulu- nan doğa olayıdır. Çok fazla yağmur, suyun karadan akmasına neden olarak sele katkıda bulunur. Özellikle seller, uzun bir süre yağan yüksek yağışların yoğunluğundan kaynaklan- maktadır. Seller yağışların dağılımına, yağmur miktarına ve toprak nem içeriğine bağlı olarak, kısa sürelerde de olabilir. Daha uzun süreli yağan yağmurlar birkaç gün veya hafta boyunca da sellere neden olabilir. Yağmur suyunun aşındırıcı kuvveti, erozyona (toprak kaymasına), binaların temellerini zayıflatarak yıkılmalarına, köprülerin yıkılmasına karayolların ve demiryolların çatlamasına, çökmesine ve kaymasına vb. neden olabilir. 2. Nehir Taşmaları Nehirler veya akarsular yataklarından taşabilir. Bu olaylar, nehir veya akarsuların, normalinden daha fazla su tuttu- ğunda ve akışları aşağı yönde gittiğinde, meydana gelir. Sonuç olarak, bu olaylar bitişik ani bir su boşalmasına neden olarak sellere yol açar. Nehirlerin üzerine yapılan barajlar, su tutma kapasitelerini aştıkları zaman barajın patlamasına ve taşkınların olmasına neden olabilir. Nehrin taşmasının neden olduğu sel, akış yönünde önüne gelen her şeyi alıp götürür. 3. Göller ve Kıyı Taşkınları Göl ve kıyı selleri, büyük fırtınalar veya tsunamilerin mey- dana getirdiği büyük dalgaların iç kesimlere doğru giderek zararlara yol açarak ve geri çekildiğinde ne var ne yok bera- berinde getirdiği bir doğa olayını oluşturur. Bu taşkın sular önüne gelen köprüleri, evleri ve arabaları yıkıp yok edebilecek güce sahiptir. Kıyı bölgelerinde, kuvvetli ve şiddetli rüzgarlar ve kasırgalar, suyu susuz kıyı alanlarına çeker ve sellere yol Dikkat ! Sel Olabilir. Hazırlıklı ol! Evleri, işleri ve ana yolları etkileyen sel baskını bekleniyor. Şimdi harekete geçin Şiddetli Su Baskını Bekleniyor. Can ve mal için yakın tehlike. Şimdi harekete geçin! Sel suyu seviyeleri azalıyor. Geri dönmenin güvenli olup olmadığını kontrol edin. Tavsiyelere uyun. KONUK YAZAR