Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 146. Sayı (Eylül 2020)

• Kent Konseyleri ve Mahalle Meclislerinde, halka, kamusal alanların temizliği, “Atıkları, atık konteynerlerine atma (çöpü çöp kutusuna atma)” kültürü ve atık ayrıştırmanın önemi konularında düzenli aralıklarla eğitimler verilebilir. • Belediyeler, düzenli aralıklarla atık konteynerlerindeki çöpleri toplayabilir, atık ayrıştırma konteynerlerini belirli noktalara koyabilir. • Belediyeler, Belediye Meclis Toplantıları’nda atık meselesini gündemine alarak, canlı yayınla konunun halk sağlığı açısından önemine ve dönüştürülebilir ayrıştırma yönteminin getirilerine değinebilir. • Ülke genelinde çalışan dernek ve vakıfların yereldeki temsilcileri ülke bazında yürütülen kampanyaları yerel ölçeğe indirgeyerek uygulama başlatabilir. Bu kurumlar, Milli Eğitim Bakanlığı ile protokol yaparak, okullarda ekoloji eğitimleri, çevre temizliği dersleri verebilir. • Yerel düzeyde çevre konusunda çalışan STK’lar, atık ayrıştırma ve toplama konusunda yaşanan zorluk ve sıkıntıları tespit edebilir, durum analizi yapabilir ve belediyenin çevre birimlerine durumu raporlayabilir; iyi uygulamalara önayak olabilir. • Yerel dernekler, farkındalık eylemleri yapabilir, görseller ve videolarla konuya dikkat çekebilir, muhtarlıkları ziyaret ederek halkın bilinçlenmesi konusunda çalışabilir. • Belediyeler tarafından, iyi uygulamalar konusunda muhtarlıklara bir takım teşvikler veya ödüller verilebilir. Bu sayede, en küçük yönetim birimi bazında, çevre duyarlılığı açısından muhtarların daha aktif rol alması sağlanabilir. • Karar alma ve uygulama yetkisine sahip tüm kamu, kurum ve kuruluş yöneticileri, idarecileri ve çalışanlarına yönelik, atık ayrıştırma konusunda uygulamalı eğitim ve bilgilendirme faaliyetleri gerçekleştirilebilir. Karar vericilerin, aldıkları kararların, yaptıkları planlamaların alan bazındaki etkilerini görmeleri, bundan sonraki planlama çalışmalarının sağlıklı gerçekleştirilmesi açısından çok önemlidir. • Üretim sektörü, doğaya zarar veren ürün, ambalaj ve türevlerini kademeli olarak değiştirirken; kamu idarelerinin ve yerel yönetimlerin yetkileri dâhilinde etkin denetim ve kontrol sağlaması beklenmektedir. • Atıklarını rastgele çevreye atan kişiler ve kurumlar teşhir edilebilir. • Farklı endüstri kollarının, ürettiği çöpleri ve atıkları toplamak ve geri dönüştürmek için bütçe/ödenek ayırması, kullanmakta oldukları kaynakların sürdürülebilirliği ve ürünlerini satacakları insanların sağlığı ve esenliği için kaçınılmaz bir zorunluluktur. Palyatif çözümler ve popülist projeler ile üretimin yerini sürdürülebilir ve doğaya zarar vermeyen üretim modelleri almalıdır. • Çevre bilincini artırmaya yönelik çalışmaların hem yerelde (örneğin plajlara konu ile ilgili bilgilendirici/ uyarıcı tabelalar koymak) hem de ülke düzeyinde gerçekleştirilmesi önemlidir. • Alt-yapısal sorunların çözümü (kanalizasyon/nehirlerin ıslah edilmesi gibi) kıyılarıdaki kirlenmenin önüne geçilmesinde önemli bir rol oynayacaktır. • Koruma değeri yüksek doğal alanlar, kıyılar, ormanlar ve sulak alanlar yasal koruma statüsüne alınmalıdır. • Uluslararası kaynaklı kirlenmenin önüne geçmek için, T.C. Dışişleri Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Ulaştırma Bakanlığı desteği ile deniz çöpü kirliliğinin arttığı noktalarda uluslararası/ bölgesel işbirlikleri arttırılmalıdır. • Resmi Gazete 12 Temmuz 2019 tarihli 30829 sayılı Sıfır Atık Yönetmeliğin ilgili maddelerinin Kurum ve Kuruluşlar tarafından uygulanmalıdır. • Bu küresel krizi durdurmak için denizlerimizdeki plastik kirliliğine karşı bir uluslararası sözleşmeye acil ihtiyaç var. Bu nedenle, 2030 yılına kadar denizlerimizdeki plastik kirliliğini durduracak, küresel ölçekte ve bağlayıcı yeni bir Birleşmiş Milletler Sözleşmesi’nin düzenlenmesi şart. Hatta bu sürece öncülük edecek ülkeler arasında Türkiye’nin de yer alması çözüm yolunda önemli bir ivme kazandırabilir. Bununla birlikte, denizlerimizde en fazla bulunan 10 tek kullanımlık plastik ürünün çöpe dönüşmeden kaynağında durdurulmasını amaçlayan Avrupa Birliği Tek Kullanımlık Plastik Direktifi de bir an önce ülkemizde uygulamaya alınmalı. • Hepimizin ortak meselesi olan plastik atık sorunu ancak güçlü ve uyumlu küresel çabalarla çözülebilir. Denizlerimizin plastikten arındırılmasında ülkemizin üstleneceği liderlik rolü son derece anlamlı olacaktır. n RAPOR 40 Su ve Çevre Teknolojileri / Eylül 2020 suvecevre.com