Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 145. Sayı (Ağustos 2020)

Macaristan İhracatı Teşvik Ajansı HEPA Türkiye Genel Müdürü Fikret Nas hepaoffice.com.tr 26 Su ve Çevre Teknolojileri / Ağustos 2020 ADVERTORIAL MACARISTAN S u, gezegenimizin en değerli doğal kaynaklarından biridir. Dünya su kaynaklarının sadece %2'si tatlı sudan oluşur ve bu kıt kaynağın varlığı doğanın, toplum ve ekonominin geli- şiminde önemli rol oynar. Su talebinde öngörülen büyüme ve iklim değişikliğinin hızlanması göz önüne alındığında, 2030 yılına kadar dünya nüfusunun yaklaşık %40'ının su sıkıntısı çekmesi bekleniyor. Bu nedenle, suya erişimin hem bireysel hem de ulusal düzeyde refah ve barış temin etmek için temel etken haline gel- mesi muhtemel. Sahip olduğu coğrafi konum nede- niyle çok çeşitli hidrolojik zorluklara maruz kalan Macaristan, tarih boyunca bu alanda olağanüstü mücadeleler ver- miştir. Bu sayede son derece gelişmiş bir su altyapısına sahip olan Macaristan su yönetimi alanında da önemli bir uzman- lık geliştirmiştir. Kısıtlı su kaynaklarının korunması ve sanitasyonu alanında ülke çapında geçerli sıkı bir yasal rejim ve sağ- lam bir kurumsal çerçeve kuran Macar- lar, aynı zamanda bu alanda yüzyıllardır süren gelenekleri ile şekillenmiş güçlü bir akademik temele ve sağlam bir eğitim altyapısına sahiptir. Macar su sektörü, bu alanda geliştirdiği ve sahip olduğu en ileri teknolojiler, rekabetçi bilgi ve çözümler ve zengin iş fırsatları ile uluslararası işbirliği için önemli bir kaynak ve büyük fırsatlar sunmaktadır. Karmaşık su mühendisliği çözümlerinin geliştirilmesi ve uygulan- masındaki başarısı Macaristan'ın geliş- mekte olan ülkeler ile gerçekleştirdiği uluslararası işbirliklerinde öne çıkan bir alan olmuştur. 1975-1990 yılları arasında Macaristan Su Kaynakları Yönetimi Merkezi VIKÖZ (daha sonra VGI) Moğolistan ve Tan- zanya gibi zorlu koşullara sahip ülkelere su yönetimi alanındaki sorunlarını aşmak için destek ve danışmanlık vermiş, bu ülkelerdeki master planlarını hayat geçir- miştir. Benzer şekilde, Nijerya ve Fas’ta rezervuar inşaatını gerçekleştiren Macar uzmanlar Cezayir ve Kuveyt'te üst düzey danışman olarak çalışmış, FAO (Gıda ve TarımÖrgütü), WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü) ve WHO (Dünya Sağlık Örgütü) gibi uluslararası kuruluşlarda uzman olarak çeşitli Afrika ve Asya ülkelerinde görev almışlardır. Kuyu delme/açma, sulama gibi alanlarda da oldukça ileri olan Macar su sektörü, yine 1980’lerde Moğolistan steplerinde, hayatı önem taşıyan kısıtlı su kaynaklarına ulaşılması için yerel yönetimlerle ortak projelerde yer almış- tır. Macaristan'ın rekabetçi teknolojisi ile sondaj alanındaki know-how'ı Macar Su Prospektleri ve Sondaj Şirketi VIKUV'un son yıllarda Afrika (Etiyopya) ve Orta- Doğu Avrupa pazarında başarılı işbirlik- lerine imza atmasını sağlamıştır. Macaristan su ile ilgili konularda sahip olduğu deneyim ve uzmanlığı ile su yöne- timi konusunda ikili ve çok taraflı dış iliş- kilerde de söz sahibidir. Uluslararası su politikalarının şekillendirilmesinde öncü rol üstlenen Macaristan, Birleşmiş Millet- ler’in su komisyonu “Friends of Water”, Avrupa Birliği “Su Çerçeve ve Taşkınlarla Mücadele” direktifleri gibi uluslararası oluşumlarda yer almaktadır. Günümüzde pek çok ülkede beledi- yeler gibi kamu idareleri ile özel sektör şirketleri ile işbirliği yapan Macaristan’ın Türkiye’de de işbirlikleri bulunuyor. Macar şirketlerinin geliştirdiği teknolojileri Tür- kiye’de uygulamak isteyen yerli şirket- ler için Macaristan İhracatı Teşvik Ajansı HEPA’nın Türkiye temsilcisi HEPA Türkiye ücretsiz danışmanlık sunuyor. HEPA Türkiye Genel Müdürü Fikret Nas konuyla ilgili olarak “Alman toprak- larında doğan, Balkan ülkeleri üzerinden Macaristan’a uzanıp Karadeniz’de son bulan Tuna Nehri, adeta Macaristan’ın belkemiğini oluşturmaktadır. İçinden geçtiği ülkelerdeki toplumsal, siyasal ve ekonomik gelişmelerde rol oynayarak tarihimizi şekillendirmiş olan Tuna, bir zamanlar Balkanlarda toprak sahibi olan Osmanlı İmparatorluğu arşivlerinde, Türk kültürü, Türk edebiyatı ve Türk müziğinde de önemli bir yer edinmiştir. Macaristan, bir yandan Tuna Nehri’ne olan bu tarihi bağı, diğer yandan üzerinde yaşadığı coğrafi koşullardan ötürü karşılaştığı kısıtlı doğal su kaynakları, seller, taşkınlar gibi doğa olaylarıyla mücadeleleri sebe- biyle su yönetimi alanında çok ilerlemiştir. Su teknolojilerinde kendi inovasyonunu yaratabilmiş bir ülke olan Macaristan’ın özellikle su arıtma teknolojisindeki know- SUDA GLOBAL BİR GÜÇ